Ruth Peetoom opent de Algemene Ledenvergadering december 2024

Opening van de ALV van de Nederlandse ggz
Het Oude Magazijn, Amersfoort, 6 december 2024

Hartelijk welkom op deze ALV! Een bijzondere, het eerste deel van een tweeluik, want vanmiddag gaan we in één moeite door naar de bijeenkomst met jullie eigen toezichthouders over toezicht houden en netwerkzorg.

Het is ook bijzonder dat deze ALV valt op de naamdag van Sint Nicolaas. Sinterklaasavond is natuurlijk op 5 december, maar dat is altijd de avond voorafgaand aan de dag die hem gedenkt: 6 december. Sinterklaas die alle zakken vult – al was daar ook iets mee dit jaar, begreep ik van het Sinterklaasjournaal - is de heilige van véél: van schippers en scheepsbouwers natuurlijk, maar ook van gevangenen en onschuldig veroordeelden, van deurwaarders, van wijnhandelaren en apothekers, van maagden en kinderen, van prostituees en kooplieden en van nog meer. Wel passend dat wij dan vergaderen, als brancheorganisatie voor psychische zorg aan volwassenen en kinderen, voor verslavingszorg en forensische zorg. Sinterklaas past bij ons, zoveel is duidelijk.

Wat hebben we veel te doen, op dit moment. En wat zijn er veel hoofdbrekens.
De nieuwe ZZP-wetgeving die aan de ene kant heel welkom is en aan de andere kant continuïteit van de zorg compliceert. De CAO die we moeten afsluiten, waarvoor we geen geld hebben, wat veel vraagt van onze onderhandelaars. Het IZA dat om in decembertermen te blijven, een onoverzichtelijke kerstboom is, maar waar opeens een ggz-paragraaf met vergaande implicaties in een pressurecooker moet worden opgetuigd. Over dat alles straks meer.

Vorige week donderdag maakten we eindelijk kennis met de staatssecretaris. Vincent Karremans wilde alles van de ggz weten – in een half uur. Een hálf uur. Wel was het aansluitend op een werkbezoek bij Arkin, een goed werkbezoek, waar hij de HIC zag, ervaringsdeskundigen sprak en hoorde en zag wat belangrijk is.

We kregen uiteindelijk drie kwartier en gaven Karremans mee wat kon – het belang van samenwerking en integrale aanpak, binnen en buiten het departement, de onmogelijkheid van bezuinigingen in de ggz, de noodzaak om zorgprofessionals op te leiden en te behouden in de sector, de onmisbaarheid van gemeenten in de samenwerking en meer. De staatssecretaris was geïnteresseerd en stelde vragen. Maar zijn boodschap was duidelijk: er is geen geld. ‘Als jullie iets vragen wil ik weten wat het oplevert’. Het verste komen we, denken wij, met data en berekeningen dat wat wij doen loont.

Elke dag als je wakker wordt is er nieuws dat over over ons gaat. Over onze sector. Soms akelig nieuws, als iemand in verwarde staat een ander iets heeft aangedaan. Zoveel jongeren die angstig of somber zijn, zoveel mensen op de wachtlijst voor onze zorg. Laten we ook de mooie dingen vertellen. Zoveel mensen die baat hebben bij goede ggz. De plekken waar systemisch werken ouders en kinderen helpt. De digitale innovaties die echt helpen. Dat ervaringsdeskundigheid steeds meer vanzelfsprekend onderdeel wordt van ons werk. De ellende is er in de ggz, maar de mooie dingen ook. Dat we er kunnen zijn, voor kinderen, gevangenen, deurwaarders, apothekers en prostituees, voor iedereen. ‘Wij zijn samen vindingrijk’, vertelden Myrthe, Ester en Rebecca vorige week toen we op werkbezoek waren bij Pameijer. ‘Ons motto voor mensen is zo dicht als mogelijk op het normale. De toekomst overkomt ons niet, die maken we samen.’

Aan Sinterklaas, Sint Nicolaas, worden verschillende eigenschappen toegeschreven. Dat hij vergevingsgezind was. Dat hij beschermde tegen demonen. En dat hij het gelijk aan zijn kant had – sinds hij bij een kerkvergadering een andere kerkvader had geslagen en achter de tralies belandde kwamen Jezus en Maria hem hoogstpersoonlijk zijn bisschoppelijke eretekenen terugbrengen. Sindsdien werd altijd naar hem geluisterd. Misschien moeten we Sinterklaas inderdaad maar onze patroonheilige maken.

Jullie hebben nog een gedicht te goed. Een Sinterklaasgedicht, van Ingmar Heytze:

Dit jaar hoef ik geen borstplaat.
Mijn verlanglijst: ik wil praten over hoe we kunnen praten met elkaar.
Nu ik toch het woord heb - waar ik niet om had gevraagd –
voor je het weet heb je een mening en twee stenen door je ruit,
leg ik het uit.

Niet wat ik denk van Sint en Piet,
electrosmoke of vaccineren, vapertrails, de eikelige
lachjes van de mannen aan de macht:
het is zand tussen mijn tenen, anders niet.
Dit vind ik echt.

Onze problemen zijn kleine verfrommelde opblaashazen,
en we blazen, en we blazen.
tot ze huizenhoog, boven ons hoofd…
We moeten praten.

Ik wil weten wat je denkt en ook waarom,
niet schuw en humanistisch gutmensch zijn
of gekkie grof, van mij hoeft niemand dood.
Ik zal niemand wijzen op mijn rechten of de plichten van een ander.

Ik wil helder weer en samen lopen door een bos of langs de dijk,
Je zegt het maar,
Want ik hoef mijn gelijk niet meer, dat kun je van me krijgen.

Daarna hoop ik dat we zwijgen en nog even kijken naar de zee,
het licht, het water, hoe mooi het is, dat land van ons.
Dan gaan we uit elkaar. Geen kus, een droge hand volstaat,
Herhalen totdat Holland af is. Uitgepraat. Oneindig dus.

Welkom op onze ALV!