Beweging, buitenlucht en therapie. Wie kampt met psychische klachten krijgt dit vaak geadviseerd. Zogeheten buitenbehandelingen combineren deze bewezen effectieve acties. Leefstijltherapeut Nicolette Moes en GZ-psycholoog Eline Kreuze, dagelijks actief in de buitenlucht, leggen graag uit hoe natuur en beweging herstel versnelt.
Duurzaamheid, tekst: Petty Zoet, 17 december 2024, leestijd: 3 minuten
Buitenlucht relativeert
Een buitenbehandeling is een interventie, sessie of begeleidingsmoment in bos, park of op het strand, geleid door een therapeut, begeleider of behandelaar. Of je nu behandeling krijgt, buiten bent of beweegt, het heeft een positief effect op je lichaam, gemoed en welzijn. Gecombineerd versterken deze drie elementen elkaar. Onderzoek aan de Universiteit van Exeter toonde bijvoorbeeld aan dat tijd doorbrengen in de natuur stress met twintig procent vermindert. Eline: ‘Wandelen stimuleert de bloedsomloop en verhoogt de zuurstoftoevoer naar de hersenen waardoor je creatiever en oplossingsgerichter kunt nadenken. Je relativeert terwijl je wandelt.’
Foto door: Sjoerd van der Hucht
Eline Kreuze (links) en
Nicolette Moes (rechts)
Buitenbehandeling: bereid je voor
Net als een ‘standaard’ sessie in een behandelkamer is een buitenbehandeling veilig en biedt privacy. Dit vraagt buiten nét wat meer voorbereiding dan op kantoor. Eline: ‘Wat ga ik doen? Waar ga ik naartoe? Wie is mijn cliënt? Daar denk ik vooraf over na.’ Wie een heftige reactie verwacht, kiest liever een beschutte plek buiten of – wanneer de cliënt zich hier fijner bij voelt - een sessie binnenshuis.
Voor Eline weegt ook veiligheid zwaar: ‘Op de forensische poli, waar wij een alarm dragen, zijn sommige cliënten ongeschikt voor buitenbehandeling.’ Planten, behang of een natuurschilderij geven deze cliënten toch een buitengevoel. GGZ Drenthe investeert daarom in het vergroenen van therapieruimtes. Daarnaast is privacy een factor om rekening mee te houden. Toch is dat nauwelijks belemmerend. Nicolette: ‘Voor buitenstaanders zijn wij gewoon wandelaars. Eline: ‘Mensen zijn toch gefocust op andere zaken.’
Praktische benodigdheden
Van een eenvoudige wandeling tot meerdaagse sessies in de buitenlucht, buitentherapie kent veel varianten en dus benodigdheden. Eline: ‘Een rugzak heb ik altijd mee, met daarin een mini-whiteboard en -tablet, een thermoskan en een zitmatje.’ Nicolette vult aan: ‘Een jas en schoenen die waterdicht zijn.’ Voor sommige cliënten is dit te duur. De wens is een assortiment schoenen en jassen om uit te lenen aan wie het nodig heeft. Eline en Nicolette benadrukken dat een buitenbehandeling ook zonder spullen mogelijk is. ‘Je kunt natuurlijk korter naar buiten, een gedeelte van de sessie bijvoorbeeld.’
Seizoenssymboliek
Kou, hitte of regen? Een buitenbehandeling is eigenlijk altijd mogelijk. Sterker, Nicolette en Eline gebruiken juist de symboliek van de seizoenen. Nicolette: ‘Rouwenden help je in de lente door bloesemknoppen en uitlopers te laten zien. Vallend blad in de herfst? Dat symboliseert loslaten.’ Eline haalt als voorbeeld een moeder aan: ‘Ze had twee zoons, een was opgenomen. Moeder vond een eikentak met twee dopjes. Eén eikel zat nog in de dop; de andere was verdwenen. “Zo voel ik mij”, zei ze. Dat takje ligt thuis, op haar keukentafel. Zo’n symboliek maakt woorden toch overbodig?’
Wandelen in stadspark of -tuin
Buitentherapie vraagt soms creativiteit, maar kan altijd, benadrukken Nicolette en Eline.
Al erkennen zij dat GGZ Drenthe, met haar omringende landgoed, een voorsprong op behandelaren in versteend gebied heeft. Nicolette: ‘Natuurlijk zijn wij verwend, met al die ruimte om ons heen. Wij hebben zelfs sinds kort een eigen wandelhalte. Drie keer per dag start daar een wandeling voor iedereen -personeel en cliënten- die mee wil. Tegelijkertijd, elke stad heeft wel een park. Vraag je cliënt daar naartoe te komen.’ Nicolette ziet kansen in samenwerking met stadstuinen of andere groenprojecten. ‘Neem contact op. Je bent vast welkom.’
Buiten is aanstekelijk
Wie cliënten toch liever binnen spreekt kan alsnog met collega’s naar buiten. Nicolette: ‘Zo begon het met mij ook. Verbaasd als ik was dat het op ons terrein, met gemiddeld honderd opgenomen cliënten, altijd zo rustig was, ben ik collega’s gaan uitnodigen om buiten te brainstormen.’ Nu, drie jaar later, is het drukker hier.’ Eline knikt instemmend: ‘Na een vakantie zag ik er tegenop weer urenlang binnen te zitten. Zo begon ik.’
Buitenbehandeling verspreidt zich inmiddels als een olievlek in de organisatie. Nicolette: ‘Als cliënt bewust kunnen kiezen voor een behandeling in de natuur, daar werken we naartoe.’ Eline knikt: ‘Dat is een mooi streven. Buiten zijn? Het heeft alleen maar voordelen.’
Een buitenbehandeling, kortom, brengt cliënten letterlijk en figuurlijk in beweging. Met de natuur als bondgenoot wordt therapie effectiever en neemt het werkgeluk van medewerkers toe.