Praten, vragen, contact houden

Onze voorzitter Ruth Peetoom deelt in haar blog hoe zij deze zomer in aanraking kwam met zelfdoding in haar omgeving. ‘Suïcide raakt ons allemaal’ is het thema van de Wereld Suïcide Preventie Week die vandaag van start gaat. En dat is ook echt zo: in 2023 verloren we elke dag 5 mensen aan zelfdoding.

Aan het begin van de zomer overleed een meisje in Groningen door zelfdoding. Ze was bestuurslid van de studentenvereniging Vindicat. De studentenwereld was in shock. Ja, ze was depressief, maar dat het zó erg was… Een week later trof ik mijn zoon, ook student, aangeslagen aan de keukentafel. Hij had toch een afspraak met een vriend? Ja, dat was zo. Maar de vriend had afgezegd. Het meisje waarmee hij aan daten was, had die morgen een einde aan haar leven gemaakt. Hij kende haar nog niet goed, maar had ook niets gemerkt. Aan het einde van zomer was er een ander verdrietig bericht. Een collega verloor zijn dochter van 21. Er was hulp, ze was zelfs opgenomen, haar ouders waren er dag en nacht voor haar met alle liefde, maar ze stapte toch uit het leven.

‘Suïcide raakt ons allemaal’ is het thema van de Wereld Suïcide Preventie Week. Mijn zomer kende 3 jonge mensen. Iedereen komt er ergens in het leven mee in aanraking, daar ben ik van overtuigd. Suïcide is de belangrijkste doodoorzaak bij jongeren tot 30 jaar. In 2023 overleden er elke dag 5 mensen door zelfdoding. 40% van die mensen is in zorg bij de ggz, maar 60% niet. Er is veel verborgen wanhoop waardoor mensen overwegen een eind aan hun leven te maken. Tijdens de Wereld Suïcide Preventie Week staan we daarbij stil. Maar de boodschap is van altijd: praat erover, vraag ernaar en hou contact – kortweg PVC.

Iedereen komt ergens in het leven in aanraking met suïcide, daar ben ik van overtuigd.

Praat erover. Het taboe op mentale problemen is er nog steeds. In een wereld waarin mooie, succesvolle, gezonde mensen met volop vrienden in de meerderheid lijken te zijn, hou je de zorgen over je eigen bestaan al gauw voor jezelf. En als er erger aan de hand is, als je traumatische dingen hebt meegemaakt, als je meer dan gewoon angstig of gestrest bent, als negatieve gedachten de boventoon voeren, als alleen dwangmatige gewoonten je nog het gevoel geven grip op je leven te hebben, is het een grote stap om dat te delen. Maar praten maakt je wereld groter. Geeft je andere perspectieven.

Voor de mensen die naast iemand staan met suïcidegedachten: wat je zegt hoeft niet groots en meeslepend te zijn. Het is genoeg om stem te geven aan wat belangrijk is: ik sta naast jou, ik hoor je. En vraag. Hoe gaat het met je? Hoe is je dag? Is er iets dat ik kan doen? Durf ook door te vragen als je vermoedt dat iemand doodsgedachten heeft. Oordeel niet. Een vraag is als een uitgestoken hand. En hou contact. Iemand met suïcidegedachten zal zelf niet altijd het initiatief nemen. Een appje, even bellen, een klein briefje – steeds toenadering zoeken, volhouden. Stay in touch, zeggen de Engelsen. Ook al krijg je geen respons: het doet er toe.

Durf ook door te vragen als je vermoedt dat iemand doodsgedachten heeft. Oordeel niet. Een vraag is als een uitgestoken hand.

De Wereld Suïcide Preventie Week is ook voor naasten en hulpverleners. Ook zij hebben steun nodig, ook voor hen geldt PVC. Het benoemen en bespreken van suïcidale gedachten en het uitspreken van je eigen gevoelens daarbij als naaste of hulpverlener is belangrijk, en contact met anderen die hetzelfde meemaken of met je meevoelen helpt. Als het toch gebeurt en iemand maakt een einde aan diens leven: zorg dan ook voor elkaar. Voor de directe naasten, voor de hulpverleners erom heen.

Het allerbelangrijkste is zoals zo vaak het meest simpel en het meest voor de hand liggend. Zo ook hier. Praten. Vragen. Contact houden. Simpel is niet hetzelfde als gemakkelijk. Maar soms is het ook een kwestie van gewoon maar doen. Het is van levensbelang.

Denk jij aan zelfdoding? Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of chat op 113.nl.