Ruim één op de drie jongeren heeft mentale problemen. Tijdens de coronacrisis nam het aantal jongeren (12-25 jaar) met psychische klachten toe: van 10,9% naar 18%. Verder heeft in 2021 51% van de hbo- en wo-studenten (lichte tot matige) psychische klachten. De politiek en de samenleving móeten ingrijpen om deze beweging om te keren. Het versterken van de mentale veerkracht en weerbaarheid van mensen, en met name van jongeren, vinden brancheorganisatie de Nederlandse ggz en de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie noodzakelijk. Effectieve interventies stranden nu te vaak op langere termijn omdat structurele financiering van preventie slecht is georganiseerd.
Donderdag 25 april debatteert de Tweede Kamer over de mentale gezondheid van jongeren.
Aantoonbaar effectieve interventies stranden regelmatig omdat ze vaak op het grensvlak van stelsels zijn ontwikkeld. Een initiatief raakt bijvoorbeeld aan onderwijs, het sociaal domein en aan de jeugdzorg, maar past nét niet onder één van die stelselwetten. En dat is schadelijk, vindt Ruth Peetoom, voorzitter van de brancheorganisatie. “Psychische aandoeningen ontstaan vaak op jonge leeftijd. Als je tijdig actie onderneemt, voorkom je in veel situaties meer psychisch leed op latere leeftijd, en voorkom je meer maatschappelijke kosten in de toekomst.”
Vroege opsporing (vroegsignalering) en vroegtijdige inzet van bewezen interventies kán een deel van de problematiek voorkomen. Peetoom: “We hebben voldoende voorbeelden van effectieve aanpak. Laagdrempeliger steun zoals (online) zelfzorg of peersupport en signalering op scholen en binnen verenigingen dragen bijvoorbeeld bij aan het voorkomen van escalatie van problemen. Als formele zorg toch nodig blijkt, is vroegtijdig ingrijpen mogelijk waardoor zwaarder zorg kan worden voorkomen. We roepen de politiek dus op: zorg ervoor dat dit soort concrete aanpak overal beschikbaar is.” Ramon Lindauer, voorzitter NVvP-afdeling Kinder- en jeugdpsychiatrie (KJP), psychiater bij Levvel en hoogleraar KJP (Amsterdam UMC) voegt toe: ‘Naast vroegsignaleren moeten we kinderen en jongeren met ernstige psychische problemen op tijd en passend doorverwijzen naar de jeugd-ggz. Bij relatief kleine problematiek volstaat laagdrempelige, minder complexe zorg. Bij zwaardere, complexere problematiek moeten we niet afwachten maar meteen stevig inzetten vanuit de jeugd-ggz, om ergere en blijvende schade te voorkomen. ”
Enkele voorbeelden van initiatieven uit de sector rondom vroegsignalering, versterken van mentale gezondheid en interventie:
In de regio Oost-Brabant is een samenwerking ontwikkeld waarbij scholen, GGD, jeugdhulpverlening, ggz en gemeenten signalen van somberheid bij jongeren snel op kunnen pikken en aanpakken. De STORM-aanpak is een gezamenlijk (preventie)programma dat de ontwikkeling van een positief zelfbeeld, weerbaarheid en veerkracht onder jongeren stimuleert. Eén van de interventies is bijvoorbeeld gericht op mentoren en docenten.
THINK op school is een activiteit van Impluz, een onderdeel van de Dimence Groep. Think op school biedt scholen, gemeenten en maatschappelijke organisaties een platform om kennis over sociaal-emotionele ontwikkeling te delen. Op basis daarvan bedenken ze duurzame lesprogramma’s. Voor elke school maken ze iets anders. Samen met jongeren, ouders, mentoren, docenten en directies creëren ze het programma dat zij nodig hebben. Zo versterken we het systeem.
