Spanning over handhaven wet schijnzelfstandigheid loopt op

Op donderdag 12 september vond in de Tweede Kamer het commissiedebat zzp (SZW) plaats. De Nederlandse ggz schreef Kamerleden vooraf een brief.

Daarin uit zij haar zorgen voor de continuïteit van (cruciale) ggz als gevolg van het handhaven van de wet op schijnzelfstandigheid in 2025, nog voordat verduidelijkende wetgeving van kracht wordt. U kunt het volledige debat hier terugvinden.

Gelijk speelveld

Een belangrijk thema was het creëren van een gelijk speelveld tussen werknemers in loondienst en zelfstandigen. Verschillende Kamerleden, zoals André Flach (SGP) en Maikel Boon (PVV), vroegen om verduidelijkende wetgeving voordat er streng wordt gehandhaafd, omdat te veel nog niet helder is. Vooral in de zorgsector (en zeker in de ggz) zijn er zorgen over de gevolgen van de handhaving van de Wet DBA, waarbij continuïteit van zorg in gevaar zou kunnen komen. Mariska Rikkers (BBB) drong aan op duidelijkere kaders om onrust te voorkomen.

Dilemma

Dat is volgens de Nederlandse ggz een duivels dilemma: recht doen aan de terechte beweging om schijnzelfstandigheid te bestrijden, maar tegelijkertijd de continuïteit van (cruciale) zorg te borgen. Dat is extra lastig wanneer je (ondanks beleid daartoe) niet genoeg mensen in loondienst kan krijgen, en je je als zorginstelling genoodzaakt voelt om zzp’ers te gebruiken, óf ze via duurdere detacheringsconstructies in te zetten, óf dan de zorg noodgedwongen moet afschalen.

Kabinet weet van geen wijken

Minister Van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en staatssecretaris Idsinga (Financiën) benadrukten dat de handhaving van de Wet DBA noodzakelijk is, maar er wordt gewerkt aan een "zachte landing" voor bedrijven die stappen zetten tegen schijnzelfstandigheid. De staatssecretaris gaf echter toe dat er nog veel discussie is over hoe de regels precies moeten worden toegepast, wat tot zorgen leidde bij verschillende Kamerleden. De Nederlandse ggz heeft in dit debat dan ook geen beweging gezien vanuit het kabinet die de zorgen wegneemt.

Pijnlijk

Een opmerkelijk en pijnlijk moment in het debat ontstaat wanneer staatssecretaris Idsinga richting Aartsen (VVD) toegeeft dat de Belastingdienst schijnzelfstandigen blijft benutten voor het herstel van de toeslagenaffaire. Uit zijn beantwoording blijkt dat het kabinet dit een politieke prioriteit geeft waardoor ze dit tijdelijk geoorloofd vinden. Dat is pijnlijk, want waarom mag de Belastingdienst de toeslagenaffaire wel als prioritair genoeg beschouwen, maar bijvoorbeeld een zorginstelling het borgen van continuïteit van cruciale zorg niet? Moreel lijkt zulke willekeur moeilijk uit te leggen.

Vervolg en toezegging

Er is een tweeminutendebat aangevraagd door Kamerlid Aartsen (VVD). Dat betekent dat er later nog moties over dit onderwerp worden ingediend.

Er zijn tijdens het debat toezeggingen gedaan:

1. De minister zal in gesprek gaan over het ondernemersdiploma en daarover terugkoppelen aan de Tweede Kamer voor einde van dit jaar;
2. De minister komt eind oktober in een brief terug op de gevolgen van het innen van premies door pensioenfondsen bij werkgevers in het geval van schijnzelfstandigheid en neemt hierbij ook de gevolgen met betrekking tot de sociale zekerheid mee;
3. De staatssecretaris gaat na hoe de Belastingdienst de criteria voor schijnzelfstandigheid binnen de eigen organisatie heeft toegepast. Kamervragen hierover zijn reeds beantwoord;
4. De staatssecretaris komt terug op het verschillend hanteren van regels door belastingadviseurs, hetgeen in een brief staat die Kamerlid van Dijk door zal sturen;
5. De minister gaat met kabinet in gesprek over het rapporteren over status van aantal schijnzelfstandigen binnen de overheid.

De Nederlandse ggz zal het vervolg van dit debat met veel interesse volgen.