Jeugdzorgbranches willen snel doorbraken in de afbouw van de gesloten jeugdzorg na getuigenissen ervaringsdeskundigen

Brancheverenigingen Jeugdzorg Nederland en de Nederlandse ggz zijn geschrokken van de getuigenissen over de situatie in de ZIKOS-groepen (Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie) binnen de gesloten jeugdzorg. Deze kwamen aan het licht in een onderzoeksrapport van ervaringsdeskundige Jason Bhugwandass. De brancheverenigingen voelen zich samen verantwoordelijk voor de zorg voor deze jongeren. Ze willen vanuit jeugdzorg en jeugd-ggz alternatieven ontwikkelen waar de kwaliteit van zorg goed is en die aansluiten bij de behoeften van jongeren.

Huidige werkwijzen en systeem doorbreken

De brancheverenigingen delen de noodzaak die uit het rapport spreekt dat de huidige zorgverlening voor deze jongeren te vaak niet bijdraagt aan hun herstel. Ronnie van Diemen, bestuursvoorzitter Jeugdzorg Nederland: “We zijn al langere tijd bezig met de ombouw van de gesloten jeugdzorg (zgn. JeugdzorgPlus) en het voorkomen dat kinderen uiteindelijk in deze vorm van zorg geplaatst worden. Er worden vorderingen gemaakt, maar het rapport van Jason wijst nog maar eens uit hoe groot de urgentie is en het belang dat het echt anders moet. Samen met de Nederlandse ggz, de aanbieders van jeugd- en opvoedhulp en jeugd-ggz organisaties voelen we ons verantwoordelijk om dit voor elkaar te krijgen.” Van Diemen benadrukt dat ze aan de hand van het rapport van Bhugwandass en de aankomende rapporten van IGJ, samen met gemeenten, Rijk en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, aan manieren gaat werken om zo snel mogelijk de kwaliteit van zorg te verlenen waar de jongeren recht op hebben en die hen ondersteunt bij wat voor hen belangrijk is.

Jason Bhugwandass, die zelf in 2015 in een ZIKOS groep verbleef, interviewde 51 oud bewoners van ZIKOS groepen. De signalen die daarin naar voren kwamen zijn ernstig en gaan onder andere over het langdurig opsluiten van jongeren. Van Diemen: “Het zijn zeer zorgelijke signalen. Het raakt ons en we trekken het ons enorm aan. We waarderen al het werk wat Jason heeft gedaan om deze verhalen boven water te halen. Want juist deze jongeren verdienen een veilig en stabiele omgeving en de hulp en zorg die zij nodig hebben om aan een goede toekomst te bouwen voor zichzelf. Het doet ons pijn dat we dit niet hebben kunnen bieden en leert ons hoe essentieel het is om echt te luisteren naar de ervaringen en hulpvraag van jongeren.”

Opnamestop

Op basis van de getuigenissen in het rapport van Bhugwandass startte de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) onlangs een onderzoek naar de ZIKOS groepen. De eerste bevindingen wijzen uit dat de zorg op deze groepen niet passend en toereikend is. De definitieve rapporten van de Inspectie worden de komende weken verwacht. De betreffende instellingen nemen geen nieuwe jongeren op en gaan niet door met ZIKOS in deze vorm. Voor de kinderen die er nu nog verblijven wordt extra zorg en hulp georganiseerd. Voor nieuwe jongeren wordt per kind gekeken voor een plek met passende zorg.

ZIKOS

ZIKOS is de zwaarste vorm van jeugdzorg en bedoeld voor jongeren van 12 tot 18 jaar. Deze jongeren hebben complexe en meervoudige gedragsproblemen in combinatie met een acute psychiatrische crisis. Vaak gaat deze crisis gepaard met een hoog risico op agressie, suïcidaliteit en/of forse automutilatie. Deze jongeren vormen in ernstige mate een risico voor zichzelf of voor hun omgeving. Jaarlijks worden ongeveer 40 kinderen op een ZIKOS-afdeling geplaatst.