Grote zorgen Tweede Kamer over IZA, kabinet blijft optimistisch
- Publicatiedatum
De Tweede Kamer debatteerde op 4 december over het Integraal Zorgakkoord (IZA). De drie bewindspersonen van VWS (minister Agema, staatssecretaris Karremans en staatssecretaris Maeijer) gingen met Kamerleden het gesprek aan over de behaalde resultaten en de ambitie om het akkoord uit te breiden.
Bekijk het volledige debat terug.
Vereniging Nederlandse Gemeenten uit IZA
Een cruciaal element in het debat was het terugtrekken van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) uit het akkoord. De Nederlandse ggz uitte grote zorgen over deze ontwikkeling, die mogelijk impact heeft op de haalbaarheid van de belangrijke ambities uit het akkoord. De Nederlandse ggz en eigenlijk alle Tweede Kamerfracties roepen het kabinet op: zorg ervoor dat de gemeenten weer aan tafel komen. Ze zijn hard nodig.
Karremans over de gemeenten
Opvallend was dat niet minister Agema (hoofdverantwoordelijke voor het IZA) maar staatssecretaris Karremans de vragen over de VNG beantwoorde. Hij leek de zorgen van de Kamer te willen verzachten, door te stellen dat het gesprek met de VNG om als gelijkwaardige partners verder te gaan volgen. Maar omdat het een onderhandelproces betreft, gaf hij geen inhoudelijke antwoorden op de financiële gevolgen of mogelijkheden. Dat vonden diverse fracties lastig, omdat gemeenten onder meer gebrekkige financiële kaders én daarbovenop nog forse extra bezuinigingen op preventie te verduren hebben.
Karremans over de ggz
De ggz kwam relatief uitgebreid aan bod omdat Julian Bushoff (GL-PvdA) daar specifiek aandacht voor vroeg. De lange wachttijden blijven een groot probleem, en de vraag was hoe deze met het huidige beleid kunnen worden teruggedrongen. Minister Agema en staatssecretaris Karremans wezen daarvoor op de aangekondigde werkagenda ggz/mentale gezondheid. Doel daarvan: het verder realiseren van regionale netwerken en nadere stappen zetten om te komen tot de IZA-afspraak op wachttijden naar vijf weken terug te dringen vanaf 2026.
IZA monitoren
De Kamer was kritisch over het gebrek aan monitoring van resultaten en vroeg om betere transparantie over de voortgang van het akkoord. Met name Tielen (VVD) wees erop dat het IZA de kerndoelen betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit had, en dat die zaken niet allemaal goed te volgen zijn. Zeker niet voor het parlement, die in dit proces relatief op afstand staat.
Uitbreiding van het IZA en transformatiemiddelen
Minister Agema lichte de ambitie toe om het IZA uit te breiden. Daarbij haalde ze onder meer aanvullende afspraken om administratieve lasten te verminderen en meer focus op passende zorg aan. Transformatiemiddelen blijven daarbij een belangrijk instrument. Kamerleden die angst hadden dat de middelen teruggingen naar het ministerie van financiën hoorden dat dit een tijdelijke zaak was. Gemeenten moeten transformatiemiddelen kunnen inzetten in het sociaal domein (dus effectief middelen voor curatieve zorg naar het gemeentelijke sociale domein), ook daarover liggen afspraken.
Toezeggingen en vervolg
Er is een tweeminutendebat aangevraagd door Daniëlle Jansen (NSC). Dat betekent dat er op een later moment nog moties ingediend zullen worden over dit debat. Naar verwachting is dat nog voor het kerstreces.
De bewindspersonen hebben de volgende toezeggingen gedaan:
- De Kamer ontvangt de Werkagenda ggz-wachttijden begin 2025;
- De Kamer wordt begin 2025 geïnformeerd over aanvullende IZA-afspraken;
- De Kamer ontvangt het stappenplan voor meer transparantie in de kwaliteitsregistratie (reeds of z.s.m.);
- De Kamer ontvangt begin 2025 een visie op marktwerking;
- De Kamer wordt in het voorjaar geïnformeerd over sector overstijgende prestaties;
- De Kamer krijgt begin 2025 informatie over het streekziekenhuis Haarlem/Velzen;
- Uiterlijk voor de helft van 2025 krijgt de Kamer een resultaatbrief over de uitvoeringstoets en impactanalyse van de NZa.
De Nederlandse ggz volgt de ontwikkelingen en stemmingen op de voet en onderhoudt contact met de Kamerfracties hierover.