Debat Tweede Kamer: Capaciteitsdruk en Forensische Zorg centraal

In de Tweede Kamer vond op woensdag 18 december het commissiedebat TBS (en Overige Forensische Zorg) plaats met minister Faber-van de Klashorst en staatssecretaris Coenradie (J&V). Het betrof een vervolgdebat, omdat een vorige keer de capaciteitsdruk bij het gevangeniswezen nagenoeg het hele debat opslokte. Nu dus wél ruimte voor Forensische Zorg.

De aanhoudende capaciteitsdruk bij de TBS, Overige Forensische Zorg en de rest van de keten waren aan de orde. Maar ook de situatie bij Veldzicht (behandelingen van complexe psychiatrische problemen door middel van een transculturele aanpak). Het volledige debat vind je hier terug.

Inbreng richting Tweede Kamer

Het Forensisch Netwerk (FN), een samenwerking van de Nederlandse ggz, Valente, VGN, TBS Nederland en Verslavingskunde Nederland, had eerder een brief geschreven met inbreng. Daarin werden diverse oplossingen bepleit voor de capaciteitsproblematiek, zoals de garantiestelling en beschikbaarheidsfinanciering niet enkel voor TBS, maar ook voor Overige Forensische zorg in te zetten.

De Nederlandse ggz heeft bij Kamerfracties bovendien haar zorgen geuit over de snelle besluitvorming over Veldzicht, zonder dat er met het reguliere ggz-veld is gesproken en de tijd is genomen om eerst te zorgen voor een zorgvuldige overdracht van kennis en kunde voor deze specifieke doelgroep. Voor de Nederlandse ggz is het belangrijk dat deze zeer specialistische kennis en zorg geborgd is, voordat je het huidige aanbod sluit.

Veldzicht en de toekomst van specifieke doelgroepen

In het debat kwamen grote zorgen naar voren over de toekomst van kliniek Veldzicht, met name de overdracht van COA-cliënten naar de reguliere ggz. Kamerleden zoals Anne-Marijke Podt (D66), Michiel van Nispen (SP) en Esmah Lahlah (GL-PvdA) benadrukten dat deze transitie niet zorgvuldig genoeg verloopt. Ze wezen op signalen uit de ggz-sector, die aangeeft nog niet de capaciteit en expertise te hebben om deze doelgroep op te vangen.

Minister Faber stelde echter dat er een overgangsperiode is afgesproken en dat passende oplossingen worden gezocht. Kamerlid Emiel van Dijk (PVV) maakte duidelijk dat zijn fractie vindt dat er überhaupt geen zorg aan asielzoekers moet worden geleverd, dat bij mentale problematiek zij volgens de PVV het beste het land uitgezet konden worden.

Bij veel Kamerleden bleef twijfel over de haalbaarheid van deze plannen en het gebrek aan duidelijke antwoorden van de minister. Het is waarschijnlijk dat er via moties wordt gepoogd meer duidelijkheid en ruimte voor een zorgvuldige overdracht van expertise af te dwingen.

Capaciteitsproblemen in de TBS- en Forensische Zorgketen

Capaciteitsdruk in de forensische zorg was een ander belangrijk thema. Faith Bruyning (NSC) en Ulysse Ellian (VVD) vroegen naar concrete plannen om het personeelstekort en de druk op de TBS-keten aan te pakken. Staatssecretaris Coenradie gaf aan te werken aan structurele verbeteringen, zoals uitbreiding van de Oostvaarderskliniek en versterking van de samenwerking in de forensische zorgketen. Tegelijkertijd erkende ze dat personele schaarste een hardnekkig probleem blijft en dat oplossingen tijd kosten. Kamerleden drongen aan op snellere actie om te voorkomen dat mensen die behandeling nodig hebben, te lang moeten wachten.

Samenwerking tussen zorg en veiligheid

De verbinding tussen de ggz, forensische zorg en veiligheid stond ook centraal. Kamerleden zoals Lilian Helder (BBB) en Anne-Marijke Podt (D66) en Lahlah (GL-PvdA) uitten zorgen over gebrekkige samenwerking en communicatie tussen zorginstellingen, politie en gemeenten. Zij vroegen de bewindspersonen om de gezamenlijke werkagenda van de ministeries van VWS en J&V concreter te maken. Wat de Nederlandse ggz betreft met betere ondersteuning en middelen. Staatssecretaris Coenradie herhaalde dat de agenda prioriteit heeft.

Toezeggingen en vervolg

Er is een tweeminutendebat aangevraagd door Kamerlid Podt (D66). Dat betekent dat er nog moties ingediend gaan worden op de laatste vergaderdag vóór het kerstreces, donderdag 19 december. Diezelfde dag worden die moties nog in stemming

De volgende toezeggingen zijn gedaan:

1. De staatssecretaris stuurt binnen vier weken na publicatie van het kortgedingvonnis Veldzicht een inhoudelijke reactie naar de Tweede Kamer. Tot dan zet ze geen onomkeerbare stappen.
2. De minister stuurt begin januari een brief over de situatie bij Veldzicht met daarin de afspraken. Die worden naar het veld ook herbevestigd.
3. De staatssecretaris komt in het 2^e kwartaal van 2025 met een voortgangsbrief FZ. Daarin aandacht voor: de herbeoordelingstermijn, aantallen zzp’ers bij de FZ en de Oostvaarderskliniek.
4. In het voorjaar komt de staatssecretaris terug op vragen over de werkagenda J&V-VWS, en gaat daarbij in op maatregelen en tijdpad.