Terugblik voorzitter Ruth Peetoom op ledencongres 12 mei

Foto: © Pim Geerts

Op 12 mei vond het ledencongres plaats van de Nederlandse ggz. Dit stond in het teken van ‘Bewegen voor gezonde zorg: samen aan de slag voor transformatie naar een mentaal veerkrachtig Nederland’. Na de algemene terugblik, nu ook het verhaal en de boodschap aan alle leden van de voorzitter Ruth Peetoom:

“Er wordt veel gelachen in de ggz. Er is veel bezieling. Ik denk dat er geen sector is waar zoveel afwisseling is tussen de ernst en lichtheid van het leven! Er zijn honderd ggz-aanbieders in Nederland die lid van ons zijn, waar rond de 100.000 mensen werken. Een congres voor iedereen organiseren is onmogelijk, maar het zou mooi zijn als de volgende keer er nog meer mensen van kunnen genieten. Want samen zijn we de Nederlandse ggz.” Hieronder volgt het volledige interview met Ruth.

‘Er is geen sector waar zoveel afwisseling is tussen de ernst en lichtheid van het leven’

“Yes we can, want samen zijn we de Nederlandse ggz.” Met deze woorden opende Ruth Peetoom in haar speech het ledencongres. Daarna gingen de 180 deelnemers van de dag uiteen. Om workshops bij te wonen, om het kennisplein te bezoeken maar vooral om elkaar te ontmoeten. Ruth is heel positief over het congres. “Ik ging naar huis met een gevoel van: wat is het toch een prachtige sector en wat is er veel professionaliteit en inspiratie. Ik zag allerlei mooie ontmoetingen. Wie weet wat dat teweeg brengt in de samenwerking!”

Met als thema ‘Bewegen voor gezonde zorg… samen aan de slag voor transformatie naar een mentaal veerkrachtig Nederland’ kwamen vrijdag 12 mei 180 collega’s van verschillende ggz-aanbieders in Amersfoort bijeen. Dat was weer even anders dan om elkaar via beeld te ontmoeten, zegt Ruth. ‘Dit was weer een echte, live ontmoeting met de leden – eindelijk, na corona. We konden ons samen verdiepen in wat er op dit moment speelt in de ggz en bespreken waar we naartoe willen. Met elkaar kijken naar welke ontwikkelingen ons kunnen helpen en inspireren – binnen en buiten de ggz. We staan er samen voor, we moeten de uitdagingen samen te lijf.’

Met 3,3 miljoen mensen die hulp zoeken in de ggz is er genoeg te doen. Een van die mensen, die zelf ervaringsdeskundige is, deelde haar verhaal aan het begin van het ledencongres. Een fysiotherapeute vulde aan wat het vergt om het mentale en fysieke stuk dichter bij elkaar te brengen en dat te verbinden.

Daar is soms een andere mindset voor nodig. ‘Dat werd mooi verwoord door Cyriel Kortleven, de inspirational speaker,’ zegt Ruth. ‘Hij sprak op een grappige, herkenbare manier over de Verander Mindset. Hij noemde dat de survival kit voor professionals in verandering. Het gaat erom hoe je tegen dingen aankijkt. Als er zich een probleem voordoet kun je daar direct allerlei protocollen en procedures voor ontwikkelen. Maar voor je het weet ben je eindeloos bezig met het creëren van wat hij betitelt als ladders over alles heen. Zo maken we het elkaar heel moeilijk. Het gevolg is namelijk dat die protocollen en procedures blijven bestaan terwijl het probleem al lang is opgelost.’

Dat past niet bij de sector, zegt Ruth. ‘Professionals in de ggz zijn doeners. Die willen de handen uit de mouwen steken of, op z’n Rotterdams gezegd, niet lullen maar poetsen. In de coronatijd kregen we van de inspectie voor de gezondheidszorg complimenten dat we binnen een week allerlei dingen hadden veranderd, ons aanpasten. Dat is heel typerend voor de ggz. Natuurlijk praten we ook veel vooraf en achteraf, maar dan hebben we het wel al gewoon met elkaar gefixt.’

Dat dit niet alleen kan, stond ook centraal tijdens het ledencongres. ‘Wat me opviel bijvoorbeeld was dat de workshop ‘Verkennend gesprek in de mentale gezondheidscentra’ heel druk was. Vanuit het Integraal Zorgakkoord zijn veel organisaties en ggz-aanbieders bezig met het werken aan herstel op een andere manier en meteen al vanaf het begin naar die domeinoverstijgende samenwerking kijken. Er zijn al veel initiatieven met die richting op verschillende plekken in het land, met een andere vorm en naam. Maar het doel is hetzelfde – heel snel inzicht krijgen in wat er speelt en nodig is, of dat zorg is of dat er iets anders nodig is. En hoe belangrijk daarbij domeinoverstijgende samenwerking is. Die ervaringen werden gedeeld in de workshop. Dan zie je wel verschil in aanpak en snelheid. Sommigen zijn al langer bezig, anderen zijn net begonnen. Daarin kun je van elkaar leren en elkaar inspireren.’ Ook waar het gaat om domeinoverstijgende samenwerking, legt Ruth uit. ‘De gemeente, de schuldhulpverlening, de woningbouwcorporaties, wat kunnen zij doen om de problemen op te lossen? En soms is de ggz echt nodig en dan moet je niet lang hoeven wachten op specialistische zorg.’ Vaak komen de mensen het eerste terecht bij de huisarts, zegt Ruth. ‘Die moet dan maar inschatten waar deze persoon het beste geholpen kan worden. Dan helpt het om de kennis van de ggz-professionals te kunnen benutten en dat de lijnen naar het sociaal domein open liggen. Dat daar hard aan gewerkt wordt, werd in de workshop goed duidelijk.’

Ook binnen de werkwijze van de Nederlandse ggz zelf is veel veranderd in de afgelopen jaren. ‘Je kon workshops volgen van de waardenetwerken waarin goed duidelijk werd waar die waardenetwerken zich mee bezig houden. We zijn van een traditionele koepel- naar een netwerkorganisatie gegaan. Ik noemde het in mijn speech ‘A small step for humanity and a big step for us.’ Omdat het echt een heel andere manier van werken is. We doen het met leden en we hebben ze meteen nog maar eens opgeroepen zich aan te sluiten.’

Foto: © Pim Geerts

In een van die workshops stond de forensische setting centraal. In een andere de invalshoek van duurzaamheid. Daarbij hoort ook de cultuurverandering als het gaat om kijken naar mentale gezondheid, zegt Ruth. ‘We mogen in onze samenleving meer gaan zien dat tegenslag bij het leven hoort. Dat je niet altijd meteen naar een psycholoog of psychiater hoeft. We moeten ook meer rekening houden met de mentale diversiteit van mensen. Dat helpt mensen. Ze voelen zich dan minder snel ‘raar’ of ‘anders’ en zien zelf ook in: ik functioneer gewoon op een andere manier.’

Tijdens het congres was er ook een kennisplein waar nieuwe technieken en innovaties getoond werden. Zoals de Virtual Reality bril. En Tonnie was er. Ruth moet lachen. ‘Tonnie is een robot die contact kan maken met cliënten, ook op het moment dat er even geen hulpverlener beschikbaar is. Het kan menselijk contact nooit vervangen, maar het kan wel extra’s bieden op het gebied van hulpverlening. Dat je die nieuwe technieken zelf kunt zien en bekijken maakt zo’n congres extra leuk!’ Zelf is ze lang blijven hangen bij de workshop over Chat GPT. ‘Er werd goed uitgelegd wat de mogelijkheden en kansen zijn op dit gebied en wat voor risico’s het ook met zich meebrengt.’

Je wordt op een dag als deze weer even opengezet, legt Ruth uit. Je ziet weer hoe anderen het werk doen. Ze wil vooral ook de afsluiting nog even noemen. Cabaretière Nina de Lacroix schreef tijdens het congres een lied als terugblik op de dag. Daarnaast gaf ze ook een inkijkje in de ervaringen die ze zelf had gehad met de ggz. ‘Ze bedankte de medewerkers in de ggz voor de goede begeleiding. Dat raakte mensen. En tegelijk was het ook heel vrolijk en ontstond er zelfs een soort van polonaise.’

‘Het was een dag waar je bij wilt zijn,’ zegt Ruth. ‘We zijn vaak met serieuze zaken bezig. Als je de cijfers van het Trimbos Instituut bekijkt dan zie je dat er 3,3 miljoen volwassen mensen zijn die kampen met mentale problemen. En dat is nog afgezien van alle kinderen en jongeren, omdat die cijfers bij de gemeente liggen. Natuurlijk zijn er te weinig mensen en middelen. Toch zie ik mensen die het met elkaar fixen. Dat was voor mij een van de aspecten die op deze dag naar voren kwam.’ Ook mag er tijd zijn voor ontspanning en het maken van grappen, zegt Ruth. ‘Het is vaak heel groot en dan is dat juist goed. Er wordt veel gelachen in de ggz. Er is veel bezieling. Ik denk dat er geen sector is waar zoveel afwisseling is tussen de ernst en lichtheid van het leven.’

De dag was ook gezellig door de eet- en drinkmomenten. En de afsluiting met Syrische hapjes van een man die als vluchteling naar Nederland is gekomen. ‘Ik hoop dat mensen hun ervaringen aan hun collega’s vertellen en dat die het gevoel krijgen dat ze echt wat gemist hebben en dat ze er de volgende keer bij moeten zijn. Er zijn honderd ggz-aanbieders in Nederland die lid van ons zijn, waar rond de 100.000 mensen werken. Een congres voor iedereen organiseren is onmogelijk, maar het zou mooi zijn als de volgende keer er nog meer mensen van kunnen genieten. Want samen zijn we de Nederlandse ggz.’