Laat de ggz niet door de bodem zakken
- Publicatiedatum
Dringende oproep van patiënten, naasten, professionals en instellingen om in te grijpen
Patiënten, naasten, psychologen, psychiaters en ggz-instellingen roepen samen op: laat de ggz niet door de bodem zakken. De situatie in de ggz is zo alarmerend dat wij als de Nederlandse ggz samen met belangenbehartigers MIND, NIP en NVvP, de overheid en politici oproepen om in te grijpen. De toegankelijkheid van de ggz is al ver onder de maat en dreigt zonder actie verder te verslechteren.
De vier organisaties vragen gezamenlijk in een brief aan de informateur om in een nieuw regeerakkoord maatregelen op te nemen die helpen om de situatie op te lossen. Politieke keuzes kunnen voorkomen dat de ggz onbereikbaar wordt. Drie oplossingsrichtingen worden aangedragen:
- Investeer in mentale gezondheid zodat de zorgvraag afneemt
- Help om de sector aantrekkelijk voor werknemers te maken
- En zorg voor een houdbaar zorgstelsel met betere financiering en meer eenvoud
De brief in het kort
Drie pijlers die om dreigen te vallen
Drie pijlers zijn nodig voor een gezonde en toegankelijke ggz:
- Tijdige en passende zorg voor mensen met een psychische aandoening
- Voldoende, gewaardeerde en goed op hun taak toegeruste zorgverleners
- Een financieel gezond ggz-aanbod
De Nederlandse ggz, MIND, NIP en NVvP slaan alarm omdat deze drie pijlers dreigen om te vallen. Zo stijgt de instroom enorm. Het aantal mensen met mentale klachten is van 2009 tot 2021 toegenomen met 53%. Dit terwijl het budget voor de ggz slechts steeg met 11%. Ruim 80.000 mensen staan op een wachtlijst. Meestal een aantal maanden, maar voor sommige behandelingen is de wachttijd een tot twee jaar zoals bijvoorbeeld voor trauma, persoonlijkheidsproblematiek of eetstoornissen.
Vacatures lopen op
Er kan onder meer niet genoeg zorg geleverd worden omdat er onvoldoende personeel is, omdat zorgprofessionals te veel van hun beschikbare behandeltijd aan administratie kwijt zijn en professionals een hoge werkdruk ervaren waardoor ze niet de kwaliteit van zorg kunnen leveren die ze nodig vinden en soms zelfs uitvallen. Als het beleid niet wordt aangepast lopen de 4.800 vacatures in 2021 op naar 11.200 in 2030, 6.400 vacatures meer dan er nu al zijn.
Dan staat de zorg aan patiënten ook nog eens fors onder druk door flinke financiële tekorten bij ggz-instellingen: een derde schrijft rode cijfers. Het risico hiervan is dat aanbod verdwijnt in plaats van dat er aanbod bijkomt.
Oplossingen in nieuw regeerakkoord
Een nieuw kabinet heeft nú de kans om samen met de sector de handen ineen te slaan en in te grijpen om de toegankelijkheid van ggz te herstellen en te borgen. In de brief aan de informateur reiken de organisaties diverse oplossingen aan:
- Zo leidt investeren in mentale gezondheid en de ggz tot minder vraag naar ggz en hoge maatschappelijke baten zoals minder verzuim op het werk. Als de mentale gezondheid van een miljoen volwassen met 5 procent verbetert, levert dit de maatschappij al €144 miljoen op. Hiervoor is interdepartementaal gezondheidsbeleid en mentale gezondheid in ‘all policies’ essentieel.
- Om personeel aan te trekken en te behouden in de ggz, is een radicale omslag nodig van controledrift naar vertrouwen in de professional en moeten er voldoende professionals worden opgeleid.
- Dit vraagt om eenvoudigere contractering van zorg en minder administratielast. De politiek moet ook helpen schotten neer te halen en samenwerking tussen zorg en sociaal domein mogelijk maken.
Om de gehele ggz financieel gezond te krijgen, vraagt de sector aan het nieuwe kabinet ervoor te zorgen dat zorgverzekeraars en gemeenten genoeg ggz en jeugd-ggz in kunnen kopen tegen een reëel tarief en dat ook doen. De politiek moet regelen dat aan de zorgplicht wordt voldaan en dat daar goede controle op is. Daarnaast zijn alle organisaties het eens dat complexe ggz-behandelplekken (cruciale ggz) beschermd moeten worden en daarom vaste budgetten moeten krijgen.