Gezond en Actief Leven Akkoord zet ook in op mentale gezondheid
- Publicatiedatum
Gemeenten, GGD-en, zorgverzekeraars en VWS hebben afgelopen week het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) ondertekend. De Nederlandse ggz is enthousiast dat dit akkoord uitgaat van een integrale aanpak en mentale gezondheid consequent wordt genoemd: ‘een gezonde generatie, met weerbare, gezonde mensen die kunnen opgroeien, leven, werken en wonen in een gezonde leefomgeving, en waarin sprake is van een sterke sociale basis.’ Onze branche is weliswaar geen partner in dit akkoord, maar we delen graag onze expertise met gemeenten.
Het Gezond en Actief Leven Akkoord sluit aan bij de visie van de Nederlandse ggz op wat nodig is voor het bevorderen van mentale gezondheid: de noodzaak van een sterke sociale basis, uitgaan van gedachtengoed van positieve gezondheid en de noodzaak van een integrale aanpak. Hierop inzetten is van groot belang, bijvoorbeeld in de jeugdhulp; het kan helpen het jeugdstelsel te versterken. Wij vragen staatssecretaris Van Ooijen en vooral de gemeenten om hier – samen met ons - werk van te maken. De ggz-aanbieders voelen zich heel verantwoordelijk om kwetsbare jongeren en hun gezinnen vérder te helpen.
Werken in samenhang
Dit GALA stimuleert een domeinoverstijgende preventieaanpak van de gemeenten en legt terecht een verband met het Integraal Zorgakkoord, Nationaal Preventieakkoord en Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO). Hoewel wij als de Nederlandse ggz groot voorstander zijn van een integrale aanpak zoals in het GALA beschreven, missen wij in de visuele weergave de kabinetsaanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’ en de Green Deal. Overigens komt de aanpak Mentale Gezondheid wel voor in de tekst van het GALA. De Green Deal richt zich op de zorg, maar daar is leefomgeving binnen de zorg wel van belang.
Gemeenten, VWS en andere partners gaan de doelen van deze aanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’ - die ook onderdeel zijn van het GALA - de komende periode verder uitwerken en concretiseren. Ook daarbij bieden we onze expertise aan, zowel vanuit de branche als vanuit de aanbieders die lid bij ons zijn. En laat er vanuit de rijksoverheid aandacht zijn voor de enorme hoeveelheid programma’s die op wijken en buurten en hun partners afkomen. Zorg voor samenhang en maak domeinoverstijgend samenwerken zo makkelijk mogelijk.
Betrek de ggz-sector
We zien veel aanknopingspunten in het GALA waarbij onze kennis goed gebruikt kan worden. Omdat onze ggz-aanbieders al meer gebiedsgericht werken zien ze waar het goed gaat en waar de schoen wringt. We blijven graag betrokken in het Meerjarenprogramma depressiepreventie om te stimuleren dat voor de genoemde risicogroepen mantelzorgers, chronisch zieken en patiënten in de huisartsenpraktijk onze expertise wordt gebruikt.
We lezen dat gemeenten en zorgverzekeraars elkaar in de regio aanspreken op wederzijdse verantwoordelijkheden en afspraken, en dat de voortgang wordt bijgehouden in een dashboard. Worden wij hier ook bij betrokken? Waar kunnen ggz-aanbieders met hun signalen terecht?
Tip voor gemeenten
Preventie is een zaak van lange adem. Ons valt op dat er tussen gemeenten veel verschillen zijn in de preventieaanpak die wordt gekozen. Bij het veranderen van politieke kleur verandert soms ook de preventie-aanpak. Hierdoor wordt niet overal een samenhangend pakket van effectief bewezen interventies ingezet, terwijl hier mooie instrumenten voor zijn.
Een voorbeeld is het informatie-instrument ‘Lokaal samenwerken aan verslavingspreventie’ ontwikkeld door het Trimbos-instituut, in opdracht van de programmalijn Preventie en Vroegsignalering. Daarnaast hebben Verslavingskunde Nederland en de Nederlandse ggz een handreiking ggz- en verslavingspreventie voor gemeenten opgesteld. Deze handreiking ondersteunt medewerkers van gemeenten bij het formuleren en uitvoeren van het plan van aanpak voor GALA en SPUK voor de bevordering van mentale gezondheid en het voorkomen van (overmatig) middelengebruik en mentale problemen.
Vanuit de vraag van de bewoner
Ook de manier van samenwerken die in de Ruwaard in Oss is ontwikkeld en hoe al in meer gemeenten samengewerkt wordt, is een prachtig voorbeeld van regie op preventie. Kenmerkend voor deze aanpak is dat alle maatschappelijke partners in een gebied samenwerken vanuit de vraag van de bewoner, en met elkaar doen wat nodig is. Daarin zoeken ze ook de wederkerigheid en laten de bewoner zijn talenten inzetten voor de gemeenschap (zie ook www.andersdenkendoenenorganiseren.nl)
Budget en financiering
Wij begrijpen dat het aanvragen en verantwoorden van deze middelen met het GALA wordt vereenvoudigd. In plaats van 15 verschillende regelingen is er voor gemeenten nu 1 brede specifieke uitkering: SPUK (‘specifieke uitkering’). 300 miljoen euro is beschikbaar, waarvan 195 miljoen euro structureel. Het is goed dat er middelen zijn die specifiek geoormerkt zijn voor preventie.
De Nederlandse ggz is benieuwd hoe overheden en verzekeraars denken de bestaande financiële schotten minder belemmerend te maken voor het opzetten van een integrale preventieve aanpak en denkt daar graag over mee.