Eén jaar IZA: meer samen, nu nog minder kerstboom

Eén jaar Integraal Zorgakkoord. Wat het ons heeft opgeleverd? Intensief verkeer met alle zorgpartijen en de gemeenten over wat we nodig hebben, en hoe we stappen gaan zetten naar concrete resultaten. Die laatste zijn er nu nog niet veel, maar vol verwachting klopt ons hart. En tot slot hebben we een overvolle kerstboom opgetuigd die het hele jaar blijft staan.

Waar deden we het ook alweer voor? We ondertekenden vorig jaar met overtuiging het IZA, omdat we het aantal mensen dat moet wachten op geestelijke gezondheidszorg aanzienlijk willen verminderen en ook de wachttijd stevig willen terugdringen. Ook moeten de randvoorwaarden aangescherpt om de cruciale zorg te behouden. En de afspraken in het IZA zijn nodig om een voldoende inspirerende werkomgeving te houden zodat er voldoende medewerkers bij ons willen blijven werken. Met name om te zorgen voor de kwetsbaarste mensen met de meest complexe zorgvragen – het IZA zelf is voor ons dus het antwoord op de estafettevraag van InEen: hoe de toegang tot de ggz beter geborgd kan worden.

‘Maatschappelijke problemen in medische jas’

Een flink aantal partijen committeerde zich aan het IZA. En dat is nodig, want zonder die samenwerking kunnen de ambities niet gehaald worden. De oplossingen voor de ggz liggen heel vaak vóór de ggz; heel wat psychische problemen zijn maatschappelijke problemen met een medische jas. Naast goede samenwerking, landelijk én in de regio, is ook nodig dat de noodzakelijke randvoorwaarden worden geborgd - ik noem bijvoorbeeld een forse reductie van administratieve lasten en voldoende financiering voor de afgesproken vernieuwing.

Het intensievere verkeer dat sinds de ondertekening van het IZA is ontstaan, is dus hartstikke mooi. Hierdoor zijn een aantal onderwerpen die voor ons belangrijk zijn, breder geagendeerd. Het IZA werkt als een gezamenlijke kapstok, die beschrijft waar we heen bewegen en waar we samen aan werken. Ook in de regio. Initiatieven die er al waren - ik noem de Zeeuwse Zorgcoalitie en het GEM in Deventer- krijgen zo meer facilitering en financiering waardoor er sneller meters kunnen worden gemaakt.

Nog niet veel concrete resultaten, zei ik, maar er is al wel ongelofelijk hard gewerkt. Aan de komst van het verkennend gesprek in bijvoorbeeld mentale gezondheidscentra die van een betaaltitel moet worden voorzien. De nadruk in dat gesprek ligt niet op ‘wat heb jij’ maar op ‘wat heb je nodig’. Iemand die hulp zoekt voor een depressie en die veel schulden heeft, biedt een schuldhulpverlener vaak perspectief.

We hebben de Samenwerkingsagenda met de Vereniging Nederlandse Gemeenten vastgesteld, belangrijk voor zowel onder meer het verkennende gesprek als het uitvoeren van de Hervormingsagenda Jeugd. En ten slotte noem ik de afronding van de eerste fase van de Inventarisatie Cruciale ggz, waarmee we willen borgen dat we gespecialiseerde ggz-zorg kunnen blijven aanbieden voor de mensen die het echt nodig hebben. Vol verwachting klopt ons hart!

‘Naast IZA andere hoofdbrekens’

Alle afspraken die we in het IZA hebben gemaakt, betekenen wel dat de ggz-aanbieders ongelofelijk druk zijn met de voorbereidingen en het invoeren van de veranderingen. Die bestuurlijke drukte komt naast het werk van alledag. Om in decembertermen te blijven: we hebben met z'n allen wel een fórse kerstboom opgetuigd die het hele jaar staat. En als er dan zoveel hoofdbrekens zijn over hoe je de roosters vol krijgt of over de financiële toestand waarin de ggz verkeert, dan voelt zo'n kerstboom soms als een aanslag op de beschikbare leefruimte.

We houden het doel voor ogen: goede beschikbare zorg voor wie het nodig heeft. Dat moeten we wél gaan merken in de praktijk in de volgende fase, niet alleen in de ggz, maar in de hele zorg. Vandaar de vraag aan de NFU, die het estafettestokje overneemt: is enig gevolg van het IZA voor de specialisten al zichtbaar voor in de spreekkamer of aan de operatietafel?

Ruth Peetoom, voorzitter de Nederlandse ggz

In september is het een jaar geleden dat het integraal zorgakkoord werd ondertekend. De ondertekenaars blikken deze maand met een estafetteblog terug op het afgelopen jaar en stellen elkaar een vraag. Ruben Wenselaar, voorzitter InEen, de branchevereniging van organisaties in de eerstelijnszorg, vroeg Peetoom: hoe kan de toegang tot de ggz beter geborgd worden?