Actie is nu echt nodig, de ggz zakt financieel door de bodem

Opnieuw concluderen onderzoekers dat aanbieders van geestelijke gezondheidszorg financieel in zwaar weer zitten. Ook uit de analyse van de jaarverslagen over 2022 door Intrakoop, de inkoopcoöperatie van de zorg, blijkt dat een derde van de ggz-aanbieders in de rode cijfers duikt.

De verslechtering van de resultaten is het scherpst bij de allergrootste ggz-organisaties (met een omzet van € 150 miljoen of meer). De resultaatratio van die groep daalt van 4,4% in 2021 naar 0,7% in 2022. Ruth Peetoom, voorzitter van branchevereniging de Nederlandse ggz, verzucht: “Wanneer horen gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren deze noodklok? Actie is nu echt nodig.”

Geen financiële ruimte

Peetoom: “De tarieven zijn volstrekt onvoldoende, terwijl er nog ruimte is omdat niet de maximumtarieven worden betaald. Wij roepen gemeenten, zorgverzekeraars, Dienst Justitiële Inrichtingen en zorgkantoren dan ook op om dat wel te gaan doen. Veel ggz-aanbieders hebben bijvoorbeeld geen financiële ruimte om de aankomende loonsverhogingen te betalen, laat staan dat ze ruimte hebben voor innovatie, onderhoud en investeringen. Ook heeft de ggz-sector te maken met een stijging van (energie)kosten, hogere inflatie, een hoger ziekteverzuim en krapte op de arbeidsmarkt, waardoor ze meer zzp’ers moeten inhuren. Bij lopende contracten is hier geen rekening mee gehouden.”

Tarieven complexe zorg schieten tekort

"Dit holt de toch al kwetsbare toegang tot geestelijke gezondheidszorg verder uit", vervolgt Peetoom. “Zeker voor mensen met complex psychische problematiek zoals iemand met een eetstoornis of schizofrenie die een gevaar is voor zichzelf. Met name de tarieven voor deze complexe zorg schieten tekort.” De instellingen doen er alles aan om goede zorg te leveren tegen zo laag mogelijke kosten, verzekert Peetoom, “maar dit gaat ten koste van de medewerker die we juist zo hard nodig hebben. Ook dit rapport laat weer zien dat de ggz-zorg door de bodem zakt. Daarom is het hoog tijd dat gemeenten, zorgverzekeraars, zorgkantoren en Dienst Justitiële Inrichtingen de tarieven gaan ophogen, ggz-zorg gaat iedereen aan.”

Dweilen met de kraan open

Meer geld is ook nodig om de zorg toekomstbestendig te maken en zo invulling te geven aan akkoorden als het Integraal Zorgakkoord, Hervormingsagenda Jeugd en de Green Deal. “Veranderen kost tijd en geld. Met de huidige financiële situatie hebben de aanbieders hiervoor geen ruimte. En als daarvoor geen ruimte komt, blijven we dweilen met de kraan open terwijl er geen investeringskracht is voor een betere kraan om de zorg ook in de toekomst te kunnen blijven leveren die echt nodig is.”

Vierde onderzoek in een jaar tijd

Begin september publiceerde advies- en consultancybureau EY de jaarlijkse zorgbarometer en concludeerde ook dat de sector het financieel bijzonder zwaar heeft. Afgelopen voorjaar uitten de banken hun zorgen over de financiële situatie in de ggz. En eind vorig jaar stelde de NZa in overleg met de Nederlandse ggz en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) een onderzoek in naar de financiële situatie naar aanleiding van de grote zorgen over de gevolgen van invoering van het nieuwe bekostigingssysteem (het zorgprestatiemodel) en het gestegen ziekteverzuim en no-show van cliënten door corona. Peetoom: “Alle vier komen ze op hetzelfde neer, miljoenenverliezen voor ggz-aanbieders over 2022. Dat zien we nu terug in de jaarcijfers, de resultaten zijn gedaald van 4,4% in 2021 naar 0,7% vorig jaar.”