Nellieke de Koning zet zich in voor vooruitgang in het jeugdveld

De leden van de Nederlandse ggz hebben Nellieke de Koning per 1 december 2022 benoemd als bestuurslid met de portefeuille Gezond Opgroeien voor een termijn van vier jaar. Samen met de overige bestuursleden zal De Koning een bijdrage leveren aan de Nederlandse ggz, die als netwerkorganisatie gericht is op samenwerking zowel binnen als buiten de sector.

Als kind van twee psychologen/ gezinstherapeuten kreeg Nellieke de Koning de interesse voor de geestelijke gezondheidszorg van huis uit mee. Maar het werk van haar ouders was niet haar grote drijfveer om psychiater te worden. Nee, dat was haar nieuwsgierigheid. Hoe werkt het menselijk lichaam? Wat gebeurt er als er iets misgaat? En nog interessanter: hoe werkt ons brein? Die nieuwsgierigheid trok haar richting de psychiatrie.

“Als kind leek het me al geweldig om contact te hebben met kinderen die stemmen horen. Of die anders denken. En tijdens mijn co-schappen bleek ik ook heel makkelijk contact met die kinderen en hun ouders te kunnen leggen. Wat anderen soms ongemakkelijk vonden, vond ik fijn om te doen. Ik wist meteen: hier ben ik op mijn plek.”

En daarom werkt De Koning ook nog steeds als kinderpsychiater, naast haar taken als bestuurder van Levvel, aanbieder van specialistische jeugdhulp aan kinderen, jongeren en gezinnen, en de Nederlandse ggz. “En dat zal ik ook altijd blijven doen. Want het werk is geweldig. Heel bijzonder om kinderen of jongeren te spreken en dat die willen delen waar ze tegenaan lopen. En het is fijn om zo’n kind en het gezin te mogen vertellen dat zij niet de enigen zijn. Dat andere kinderen hetzelfde voelen. Want echt, je bent als kind nooit alleen.”

“En wat ik ook merk, is dat het werken als psychiater me helpt als bestuurder. Kijk, bestuurder worden is nooit een doel op zich geweest. Goede zorg leveren en creëren, dat was en is het doel. Omdat ik zag dat er op sommige plekken dingen konden worden verbeterd, ben ik in leidinggevende functies terechtgekomen. Dat ging heel geleidelijk. Ik vind het mooi om als psychiater iets te kunnen betekenen voor een kwetsbaar kind of gezin. En tegelijkertijd kan ik als bestuurder andere impact maken. Het vraagt geduld en soms is het taai, maar ik ben erg gedreven om een aantal dingen te verbeteren en daar werk ik keihard voor.”

“Zoals we de zorg voor kwetsbare jeugd nu hebben georganiseerd, dat is niet goed. Daar doen we de jeugd tekort mee. Er is hard gewerkt om het jeugdveld te verbeteren, maar dat is nog niet gelukt. We moeten veel meer naar het hele gezin leren kijken en de omgeving, daarvoor is vaak een intensieve samenwerking nodig met andere organisaties. De marktwerking en aanbestedingen zijn fnuikend. Je maakt daarmee samenwerkingen kapot. Het moet nu anders. Echt anders. Ik ben op dit vlak constructief activistisch. Tot hier en niet verder, zeg maar. Er wordt gewerkt aan een hervormingsagenda jeugd. Maar dat mag geen beleid vol compromissen worden. Nee, nu moeten er wezenlijke veranderingen worden doorgevoerd. We moeten echt over domeinen heen gaan samenwerken. Elkaars overeenkomsten zien en krachten benutten, dan pas kan je werkelijk impact maken voor de gezinnen met de grootste problemen.”

Jeugd als voorbeeld
Er mogen dan dingen niet goed gaan in de zorg voor jeugd, De Koning ziet aan de andere kant de jeugdpsychiatrie op sommige fronten ook als voorbeeld van goede ggz-zorg. De Koning: “In het jeugdveld is het heel gewoon dat je het gezin van een kind erbij betrekt, de naasten. Dan kun je betere en duurzamere zorg leveren. Als je alleen maar diagnostiek of een één-op-één behandelinterventie doet, heb je vaak niet alles te pakken. Wat je wilt, is een soort mandje bouwen van een stabiele thuissituatie, een steviger netwerk, school, rust op financieel gebied. Een stabiele situatie bouwen zodat je de plek? hebt om een jongere te laten profiteren van de behandelinterventie. Hoe meer ontregeld de privésituatie is, hoe lastiger de behandeling wordt.”

“Maar waarom doen we dat bij volwassenen eigenlijk niet standaard? Ook zij hebben behoefte aan een stabiele basis om te kunnen herstellen. Maar de mensen die daarbij horen, nodigen we vaak niet of veel te laat uit. Hoe de mensen uit je nabijheid met jouw probleem omgaan, maakt juist alles uit.

“Het jeugdveld is daar erg vooruitstrevend in. Er zijn plekken in de volwassenzorg waar deze werkwijze ook steeds meer benut wordt. Want ook bij een heftig beeld is de kans op herstel of een goede kwaliteit van leven veel groter als je een steviger netwerk hebt.”

Leefstijl
Een onderwerp dat van De Koning ook meer aandacht verdient, is leefstijl. “Bij Levvel zitten we samen met Accare, Curium en Karakter in een samenwerkingsverband van academische instellingen voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Daarin doen we onderzoek, waarvan we de resultaten openbaar maken. Zo kwam uit ons eerste onderzoek naar voren dat rond de 60 procent van de jongeren die wij zien veel te weinig beweegt. De beweging die je überhaupt nodig hebt om je goed en gezond te voelen, halen zij bij lange na niet. Ja, en als je de hele dag binnen zit en nauwelijks beweegt, moet je van goeden huize komen om vrolijk en gezond te blijven.”

“Dat onderstreept maar weer eens hoe belangrijk een gezonde leefstijl is. Dit is een onderwerp dat bij veel partijen hoog op de agenda moet staan. Gemeenten, scholen, zorgaanbieders. En dus zeker ook in de geestelijke gezondheidszorg, want een gezonde leefstijl is ook heel belangrijk voor je mentale gezondheid. Binnen de Nederlandse ggz is er gelukkig veel aandacht voor. Hopelijk kan dat als een vliegwiel dienen voor de hele sector.”

De Nederlandse ggz
De Koning heeft haar eerste maanden als bestuurslid van de Nederlandse ggz er inmiddels opzitten. Haar portefeuille is Gezond opgroeien. “Waarom ik op deze functie solliciteerde? Omdat ik de kracht van de Nederlandse ggz graag wil gebruiken om tot vooruitgang te komen in het jeugdveld. Als je met elkaar kracht zet, kom je tot beweging. En ik heb vanuit mijn blik en ervaring iets te voegen aan de hele ggz, denk ik. Net zoals ik enorm veel kan leren van de andere bestuurders. Want we zijn echt een team. Dat er een financiële knip zit tussen jeugd- en volwassenenzorg, wil niet zeggen dat er ook een daadwerkelijke knip tussen moet zitten. Juist niet. We moeten samen opereren, dan krijgen we dingen voor elkaar.”