‘Laten we ook oog hebben voor mensen die minder mazzel hebben gehad’

Fred Paling is voorzitter van de raad van bestuur bij GGZ inGeest. Al jaren is hij betrokken bij de vraagstukken in de ggz, in verschillende rollen. Recent is hij benoemd tot bestuurslid, en daarmee tot voorzitter van het waardenetwerk volwaardig burgerschap. Wat drijft Fred? En wat zijn zijn ambities als bestuurder en binnen dit waardenetwerk. We vroegen het hem.

Wat is jouw functie en achtergrond?

Op dit moment ben ik bestuurder bij GGZ inGeest. Daarnaast ben ik voorzitter van een landelijke commissie die moet toezien op de doelmatige organisatie van het MBO onderwijs op landelijk niveau. In het onderwijs en de zorg hebben we te maken met vergelijkbare thema’s, namelijk de gevolgen van vergrijzing en ontgroening. Dat levert indringende vragen op over de inzet van schaarse capaciteit. Voor beide sectoren is bedacht dat de oplossing in ieder geval moet worden gevonden in het organiseren of verbeteren van de regionale samenwerking. En dat het niet meer moet gaan over de concurrentie positie ten opzichte van elkaar. Ik ben als voorzitter van die commissie aan het kijken naar wat dit vraagt van bestuurders, medewerkers en organisaties.

Verder zit ik nog in de raad van toezicht van een jeugdzorginstelling en ben ik bestuurder van een stichting die zich inzet voor de maatschappelijke participatie van mensen met een licht verstandelijke beperking.

Waarom neem je deel aan het waardenetwerk Volwaardig burgerschap?

Ik ben al veel langer betrokken bij De Nederlandse ggz, op het gebied van arbeidsparticipatie van mensen met een psychische kwetsbaarheid. In mijn vorige rol als bestuurder van UWV heb ik in 2012 al met De Nederlandse ggz een convenant gesloten om te kijken hoe we iets konden doen aan het bevorderen van werk als medicijn. Mensen moeten een goede behandeling krijgen, waarbij het niet alleen gaat om zorg maar ook over andere levensgebieden. Denk aan werk, wonen, scholing en vrijetijdsbesteding. Als je echt wilt dat iemand weer naar vermogen mee kan doen, dan is dat belangrijk.

Wat is er nodig?

Het gaat om domeinoverstijgend samenwerken op verschillende levensgebieden. Goede inhoudelijke zorg is belangrijk en ook het belang van goede wetenschappelijk onderbouwde zorg interventies blijft heel groot. Maar daar bovenop gaat het om het kijken naar het bredere perspectief van de leefwereld van iemand. Waar haalt iemand voldoening uit? Hoe zorg je voor een goed dag- en nachtritme? Hoe zit het met contacten? De kans dat mensen weer meer kunnen gaan doen wat ze willen doen is groter als je kijkt naar de hele mens. En hoe kun je er ook voor zorgen dat mensen minder vaak een beroep doen op de zorg? Juist die brede blik valt heel nadrukkelijk binnen de thematiek van het waardenetwerk Volwaardig burgerschap.

Wat is jouw eigen ervaring op dit gebied?

Ik ben ooit begonnen bij een instantie die passend werk zocht voor ambtenaren die hun baan waren kwijtgeraakt. Ik voerde gesprekken met deze mensen en hoorde wat er was gebeurd. Vaak raakten ze hun baan niet kwijt omdat ze niet goed functioneerden, maar omdat er dingen speelden in hun leven. Het aantal mensen, dat we nu psychisch kwetsbaar zouden noemen, was onder die groep toen ook al groot. Ik was begin twintig en dit maakte grote indruk op mij omdat ik zag wat het verlies van een baan met mensen en hun omgeving deed.

Wat je aan vermogens bij je geboorte hebt meegekregen, hoe intelligent of sterk je bent, daar kun je zelf niet zoveel aan doen. Wat je overkomt, daar heb je enige invloed op, maar ook niet veel. Er is een hoge mate van toeval. Je kunt geluk hebben of pech. Als je dan ook nog opgroeit in een wijk waar het gemiddelde opleidingsniveau en de omstandigheden niet al te best zijn, dan is de kans dat je niet heel vlekkeloos door je schoolcarrière heen komt bijvoorbeeld al behoorlijk groot. Die baan heeft mijn blik op de wereld wel gevormd.

Welke ambitie heeft het waardenetwerk?

Kijken met die domein overstijgende blik. We maken ook gebruik van ervaringen die mensen zelf opdoen, en door daar weer een toegevoegde waarde uit te halen voor dat volwaardige burgerschap. En heel concreet zorgen we dat mensen van elkaar leren. We organiseren bijeenkomsten en verstrekken informatie. Ook kijken we naar de belemmeringen om van dat domein overstijgende werk een succes te maken. Die brengen we mee naar landelijke onderhandelingstafels, met financiers of collega koepelorganisaties. Het waardenetwerk gaat vooral over het inspireren en het uitwisselen van informatie.

Wat levert het deelnemen aan het waardenetwerk jou op?

Dat ik weer een bijdrage kan leveren aan het bevorderen van de deelname aan de maatschappij voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Vooral voor de mensen die het daar het moeilijkst in hebben. Juist zij worden het meest geconfronteerd met vragen op het gebied van wonen, vrijetijdsbesteding en werken. Nog meer dan de mensen die een kortdurende enkelvoudige zorgvraag hebben.

We horen veel verhalen van mensen met succes, en hoe ze dat zelf voor elkaar hebben gekregen. Terwijl ik vaak denk, je hebt ook gewoon mazzel gehad. Laten we ook oog hebben voor hen die minder mazzel hadden en zorgen dat ook zij een mooi leven kunnen hebben. Juist die mensen een zetje geven, dat is waar ik het voor doe.

Raad je collega’s aan om mee te doen aan het waardenetwerk?

Als je iets hebt met die brede definitie van mentale gezondheid en dat domeinoverstijgend werken wilt bevorderen, word dan vooral lid van dit waardenetwerk. Want dan kom je gelijkgestemden tegen. Je kunt iets leveren en je leert van anderen. En ook als je een brede interesse hebt in die netwerkgedachte. Wanneer je ziet dat zorg niet alleen zorg is, maar dat juist die verbinding met andere levensgebieden zo belangrijk is, dan is dit waardenetwerk ook iets voor jou.