‘Je kracht zit binnenin’

We hebben in 2021 een aantal bekende of minder bekende Nederlanders 5 vragen voorgelegd over zijn of haar mentale gezondheid. Dit is het verhaal van Jandino Asporaat (40), stand-upcomedian, acteur, televisiepresentator, zanger, producent en imitator. Op zijn elfde kwam hij door omstandigheden thuis op een internaat terecht. ‘Daar kwam het besef dat ik sterk moest zijn.’

Mentaal gezond zijn. Wat betekent dat voor jou?

“Mentale gezondheid betekent voor mij in balans zijn en al mijn emoties de ruimte geven om ze te laten zijn wat ze zijn. Zo geef ik mezelf de ruimte om verdriet te uiten, wanneer ik extreem verdrietig ben. Maar ook als ik me gelukkig en blij voel, probeer ik daar met volle teugen van te genieten.”

Wanneer was je je voor het eerst bewust van jouw geestelijke gezondheid en hoe belangrijk was dit?

“Daar was ik me al op heel jonge leeftijd van bewust. Ik was 11 jaar. Mijn moeder belandde door hoge stress in een instelling. Ik moest samen met mijn broertjes en zusje naar een internaat. Daar kwam het besef dat ik mijn emoties onder controle moest houden en sterk moest zijn. Anders kon ik er niet voor mijn broertjes en zusje zijn.”

Steeds meer jongeren worstelen met mentale problemen. Hoe was dat bij jou op die leeftijd?

“Op de middelbare school had ik een afro-kapsel, omdat we geen geld hadden voor de kapper. Ook droeg ik een kapotte bril op mijn neus, inclusief plakband om de bril bijeen te houden. Als kers op de taart had ik enorme X-benen. Alle ingrediënten om gepest te worden. Toch was ik mentaal sterk genoeg om mezelf niet te laten beïnvloeden door wat anderen over mij dachten. Dat maakte het voor de pesters een stuk minder interessant.”

Wat doe je om mentaal gezond te blijven? En lukt dat altijd?

“Ik log soms uit van het ‘systeem’ en keer heel bewust even terug naar binnen, naar mezelf. Weg van social media en van mails en nieuwsberichten. Naarmate ik ouder word, gaat dat me steeds beter af. Ik gun mezelf gewoon wat rust af en toe, zéker het eerste half uur in de ochtend. Als ik opsta, doe ik dat zonder telefoon, omdat ik mijn dag niet wil laten beïnvloeden door anderen. En nee, dat lukt niet altijd. Ik ben namelijk best wel nieuwsgierig. Soms is de verleiding om op mijn telefoon te kijken te groot. Achteraf vraag ik me dan vaak af waarom ik dat ding toch weer moest pakken.”

Als je mensen om wie je geeft een wijze les mocht geven over hoe je mentaal overeind blijft, welke zou dat dan zijn?

“Begin eerst te ontdekken wie je bent en keer naar binnen, want daar zit je kracht. Ga het gesprek met jezelf aan. Stop met anderen te blijven vragen naar goedkeuring om jezelf te mogen zijn, dan voel je je altijd buitengesloten.”