‘Ik zit graag dicht bij het vuur’

Sam Schoch werkt als bestuurder bij GGZ Rivierduinen. Sinds januari 2024 is hij ook voorzitter van het regieteam Zorg en Financiering van de Nederlandse ggz. Wat beweegt hem? En wat wil hij bereiken met het regieteam? We stelden hem een aantal vragen.

Wat is jouw functie en achtergrond?

Ik werk al 25 jaar in de zorg en op dit moment als bestuurder bij GGZ Rivierduinen in Zuid-Holland. Al in mijn studententijd voelde ik dat ik in de zorg wilde werken, ondanks dat mijn studie niet per se aansloot. Een hoogleraar, die ggz-bestuurder was, en mijn zus, die werkt als ergotherapeut, inspireerden me. Mijn tweede baan was in een psychiatrisch ziekenhuis. Daar werden mensen vaak langdurig opgenomen. Dat is veranderd: nu zijn er zowel mensen die langdurige klinische ondersteuning nodig hebben als mensen die zelfstandig wonen en verantwoordelijkheid kunnen hebben en voelen over hun eigen leven. Die eigen regie is wat je iedereen gunt.

Waarom neem jij deel aan het Regieteam Zorg en Financiering?

Zorg en geld komen hier bij elkaar. Het zijn twee werelden die zich tot elkaar te verhouden hebben. En het is actueel. We hebben een nieuw kabinet. Er spelen vraagstukken rond het Integraal Zorgakkoord. En het is natuurlijk hartstikke leuk om die vraagstukken allemaal met elkaar, binnen de vereniging, uit te zoeken en te analyseren. We denken met elkaar na over wat we hiermee moeten en waar we wel of geen invloed op willen uitoefenen.

Wat levert het deelnemen aan het regieteam jou op?

Ik zit graag dichtbij het vuur. Op die manier hoor of zie je dingen vaak als eerste. En dat kan ook weer van meerwaarde zijn voor de organisatie waar ik voor werk. Daarnaast vind ik het leuk om samen ergens voor te strijden of iets te organiseren. Het gaat bij onderhandelingen vaak over problemen die niet makkelijk te ontrafelen zijn. Het is als een soort puzzel die je met elkaar legt. Soms ben ik erg onder de indruk van de scherpte en denkwijze van anderen. Dat werkt ook weer verrijkend voor mij.

Wat zie je als jouw belangrijkste inbreng?

Aan een onderhandelingstafel zitten kan lastig zijn omdat er meerdere partijen deelnemen. Vaak gaat het over geld en over langetermijnbeslissingen. Ik neem ook een rugzakje aan ervaring mee. Kennis over hoe de hazen kunnen lopen en over welke verhoudingen eronder kunnen liggen. Ik werk nu 14 jaar in de ggz, waarvan de laatste twee jaar bij GGZ Rivierduinen. In een vorig leven was ik bestuurslid bij de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland en daar verantwoordelijk voor de portefeuille Arbeidsvoorwaarden en Zorgfinanciering en was toen ook actief aan de landelijke overlegtafels. Ik hoop dat ik deze ervaring nu kan inzetten voor alle leden van de Nederlandse ggz.

Wat zou je willen bereiken op het thema zorg en financiering ?

Volgens de voorspellingen hebben we zeker tot 2040 een groot arbeidsmarktprobleem. Met elkaar moeten we nadenken over oplossingen, bijvoorbeeld over hoe we de schaarse capaciteit die er is zo goed mogelijk kunnen inzetten en hoe we ervoor zorgen dat mensen ook nog een reëel bedrag krijgen voor hun werk. Ik kan me nog herinneren dat we in 2014 en 2015 gediplomeerde leerlingen geen baan konden bieden. Nu, 10 jaar later, weten we bijna niet meer waar we de mensen vandaan moeten halen. Ook hebben we meer mensen die zorg vragen. Je kunt dan minder zorg gaan bieden, andere zorg of kwalitatief minder goede zorg. Maar zorg is iets waar we aan gewend zijn en waar we recht op willen hebben. We zullen daarom hierover scherper het debat moeten voeren. Anders ben ik bang dat de meest kwetsbare burgers het kind van de rekening zullen zijn.

Wat mag er beter?

De digitalisering. We lopen als zorg flink achter op de rest van Nederland en op andere economische sectoren. Ik denk dat technologie ons nog veel meer zou kunnen helpen, zoals bijvoorbeeld artificial intelligence (AI). Je ziet dat er veel tijd van behandelaars en verpleegkundigen gaat zitten in verslaglegging, het schrijven van ontslagbrieven, intakeverslagen en verwijsbrieven. De papierwinkel, zo blijkt uit onderzoek, slokt 40% van de tijd van een behandelaar op. Daar kan ICT en straks ook AI een positieve rol in spelen. Zo houden we meer tijd over die we kunnen besteden aan waar het werkelijk om gaat, namelijk het behandelen en begeleiden van kwetsbare mensen.

Raad je collega’s aan mee te doen aan het regieteam?

Zeker! We zien ook dat er steeds weer mensen hun vinger opsteken. We hebben een divers team met mensen uit zowel grote als kleinschalige instellingen, leden die psychiater of psycholoog zijn, of die juist heel veel weten van financiering omdat ze bijvoorbeeld financieel directeur zijn. Dat is belangrijk. Als je mensen die alleen maar patiëntenzorg doen in een groepje bij elkaar zet, of juist mensen die alleen over geld gaan, dan ontstaat er een risico dat het een eendimensionaal verhaal wordt. Het helpt als de verschillende werelden elkaar ontmoeten.

Wat zou je verder nog graag zien?

Ik zeg weleens: ‘In deze sector is er sprake van een hoge verwachting en een lage waardering.’ We krijgen vaak te horen wat we niet goed doen, terwijl meer dan 1 miljoen mensen per jaar bij ons komen. Sterker nog: van alle Nederlanders komt 43% op enig moment in het leven bij ons in behandeling, want het komt best vaak voor dat mensen ergens in vastlopen. Dat verhaal wordt al verteld door ervaringsdeskundigen en ik denk dat we dit nog meer zouden mogen uitdragen. We doen mooi werk en daar mogen we ook trots op zijn.