Hoe een Foodtruck Rick weer op de rails hielp

Van draaideurclient tot ervaringsdeskundige; in de afgelopen 15 jaar is het leven van Rick 180 graden gedraaid. Na een lange weg van afkicken, herstellen en terugvallen lukte het hem zijn verslavingspatroon te doorbreken. Nu zet hij zijn ervaringen in om anderen te helpen, als herstelcoach.

Van draaideurcliënt tot ervaringsdeskundige

In ggz-jargon is Rick een ervaringsdeskundige, en die helpen steeds meer bij de behandeling van cliënten, met goede resultaten. Daarom pleit de Nederlandse ggz ook voor meer mogelijkheden om mensen zoals Rick in te zetten. Maar hoe werkt dat, anderen in een professionele setting helpen met je eigen ervaringen? Als draaideurcliënt achtte hij het lang voor onmogelijk, maar na een bewogen leven van drank, drugs, klinieken en detentie is Rick inmiddels sinds 2010 ‘clean’. De zelfhulpgroep Intact Herstel en Zelfhulp – van Tactus Verslavingszorg – bleek het keerpunt. Rick: “Hier ontmoette ik mensen die het wél was gelukt om uit hun verslavingspatroon te stappen. Zij lieten mij geloven in mijn eigen herstel en zagen de ‘echte Rick’. Zo’n persoon wilde ik ook voor anderen zijn.” Inmiddels is Rick ervaringsdeskundige en herstelcoach bij Tactus. Met een foodtruck – mogelijk gemaakt met subsidie van Social Run – bezoekt hij ggz-instellingen en evenementen om te praten over verslaving en herstel. Ook werkt hij aan een kookboek, Heldfood, waarin hij ervaringsverhalen combineert met bijpassende, plantaardige recepten.

De foodtruck: koken, verhalen en eten

Na een opleiding en stage, kreeg Rick een baan als ervaringsdeskundige op de woonafdeling waar hij kort daarvoor zelf nog woonde. Behalve zijn ervaring, bleek ook zijn liefde voor koken (ontstaan in de gevangenis) van pas te komen. “Koken verbindt en biedt ruimte voor gesprek. Om het onderlinge contact tussen en met bewoners te bevorderen, organiseerde ik barbecues waarbij ervaringsdeskundigen hun verhaal deelden. Samen bereidden we het eten voor, luisterden naar het herstelverhaal van de gast en genoten van lekker eten,” vertelt Rick.
Hetzelfde concept gebruikt hij nu voor zijn foodtruck: een van verslaving herstelde gast bereidt samen met Rick een maaltijd voor aan de hand van een recept met een herinnering. Rick maakt daar een plantaardige maaltijd van. Met deze herstelverhalen wil hij op een toegankelijke manier begrip creëren voor mensen met een verslavingsziekte of psychische kwetsbaarheid. Zijn foodtruck dient als podium voor het delen van kennis en ervaring, herinneringen ophalen, samen koken en…eten.

Een pleidooi voor meer ervaringsdeskundigheid

Tijdens Ricks hersetelperiode, waren er nauwelijks ervaringsdeskundigen. Pas in 2020 werd in de Tweede Kamer een motie aangenomen om de inzet van deze professionals te vergroten. Rick is daar enthousiast over, maar er kan meer: “Herstelverhalen zorgen voor herkenning en de mogelijkheid tot zelfreflectie. Daarnaast biedt het hoop en steun voor mensen die al meerdere malen een terugval hebben gehad en – net als ik – denken dat ze nooit uit hun verslaving komen,” licht Rick toe.

Destigmatisering

Volgens Rick is het belangrijk dat het stigma – rondom verslaving en psychische kwetsbaarheid – doorbroken wordt. Want nog steeds zorgt dit ervoor dat kwetsbare mensen moeilijk aansluiting vinden in de maatschappij en ervaringsdeskundigen kunnen daarin helpen. Rick: “Mensen mogen meer gaan staan voor wie ze zijn. Met mijn foodtruck en in mijn boek geef ik deze mensen letterlijk een gezicht; dat helpt om vooroordelen weg te nemen.”

Aantrekken en opleiden

Rick hoopt van harte dat hij toekomstige ervaringsexperts aan kan trekken. Om zich heen ziet hij relatief weinig mensen een opleiding volgen tot ervaringsexpert. Rick: “Mensen willen wel werken in de ggz, maar de redenen om het niet te doen wegen zwaarder: een laag salaris of hoge administratieve lasten. En instellingen hebben vaak geen budget om op te leiden. Daar moet verandering in komen. Juist de persoonlijke ervaring, aangevuld met een opleiding, maakt ervaringsdeskundigen een verrijking voor de geestelijke gezondheidszorg. Het zorgpersoneel wordt erdoor ontlast en de wachtlijsten korter.”

Inzet ervaringsdeskundigen vergroten

Ervaringsdeskundigheid helpt bij het herstellen van een psychische kwetsbaarheid of verslaving, gaat stigmatisering tegen en verlicht de druk op de geestelijke gezondheidszorg. Vanuit persoonlijk en deskundig oogpunt, onderschrijft Rick daarom de oproep van de Nederlandse ggz om de inzet van ervaringsdeskundigen te vergroten.