Ruth Peetoom: ‘Allemaal integraal!’

Drie jaar geleden werd het IZA getekend. Door zorgbranches, verzekeraars, VWS en door de VNG namens de gemeenten. De naam, het Integraal Zorgakkoord, geeft al aan wat een enorme verandering het betrof, het moet sámen, integraal, niet meer verkaveld in domeinen of sectoren.

Want wie zorg nodig heeft is niet in stukken op te delen, sterker nog, het pakt vaak slecht (en duur) uit als dat wel gebeurt. Kijken naar heel de mens en het totaal van behandeling en begeleiding om hem of haar heen, denken vanuit gezondheid in plaats vanuit ziekte - het levert betere en passender zorg op. De gedachte is even logisch als simpel: stem cure en care op elkaar af, werk samen en richt financiering, wetten en regels zo in dat domein- en sectoroverstijgende samenwerking gestimuleerd worden. Logisch toch, en simpel!

Aanvullende Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA)

Het kostte wel even tijd. Maar de handtekeningen kwamen er. En al zuchten we wel eens over al te vol opgetuigde kerstbomen en processies van Echternach, het IZA is nu volop in uitvoering. Daar komt binnenkort, nu we één kabinet verder zijn, een Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord bovenop, want integraliteit strekt verder dan zorg alleen – daar hadden wij in de ggz al veel langer ervaring mee. Naar goede Haagse gewoonte werd er meteen een afkorting opgeplakt: AZWA. Op het moment weten we nog niet of het rond komt met de financiering en dat is belangrijke voorwaarde voor ondertekening. Maar de beweging is onomkeerbaar: gezondheid staat of valt met goede samenwerking.

Daar moet iets voor veranderen in het zorglandschap. De verschillende sectoren in de zorg moeten veel beter met elkaar samenwerken. Wie blijft focussen op productie is blijven steken in 2007 – en trouwens ook wie daarop zorgaanbieders blijft afrekenen. We kijken ook zelf als sector naar meer integraliteit, ons nieuwe toekomstperspectief dat we in de ggz samen schreven als aanbieders, professionals en cliënten getuigt daarvan. Er kan nog heel veel meer en beter.

Samenwerking tussen beleidsterreinen is cruciaal

Maar er moet ook iets veranderen in de samenwerking tussen beleidsterreinen. Tussen departementen beter gezegd. De casussen liggen voor het oprapen: jongeren in de ggz bijvoorbeeld hebben baat bij goede samenwerking tussen jeugdzorg, volkshuisvesting en onderwijs. Depressiviteit bij ouderen neemt echt af als door gemeenten eenzaamheid wordt aangepakt en met nieuwe vormen van gemeenschappelijk wonen. En wie een baan en een huis heeft overwint zijn mentale problemen gemakkelijker: werkbegeleiding, schuldhulpverlening en -opnieuw- de beschikbaarheid van een huis doen wonderen.

Als de bewindspersonen van de verschillende departementen zélf ook wat integraler zouden gaan denken en werken, helpt dat enorm. Het IZA en het AZWA worden een succes als de gemeenten van de minister van Binnenlandse Zaken financieel armslag krijgen in plaats van bij elke decentralisatie te worden gekort, als de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening voor álle groepen woningzoekenden haar nek uitsteekt, als de minister van Financiën de baten van investeringen in preventie inderdaad ook integraal bekijkt – wat het bijvoorbeeld betekent aan uitkeringen die bespaard worden en extra belastingopbrengsten als mensen gezond en wel aan het werk kunnen, enzovoort, enzovoort.

Als wij na het IZA onze handtekening zetten onder het AZWA, als we met de medeondertekenaars en met andere partners voluit gaan voor het borgen van goede zorg en welzijn, dan is het nodig dat ook op rijksniveau de handschoen opgepakt wordt. Practise what you preach. Het AZWA mag van ons in plaats van weer een onbegrijpelijke afkorting ook een echte titel krijgen: Allemaal Integraal!