Ruth Peetoom: 'Lang leve de vensterbank'

Voorzitter Ruth Peetoom, column ggz-instellingen, 14 april 2025, leestijd: 2 minuten

Je kunt het zien aan de gebouwen van de ggz, dat de sector het niet breed heeft. Er zijn natuurlijk voorbeelden waar het mooi en verzorgd is, gelukkig. Maar vaak is ook zichtbaar dat het beschikbare geld hard nodig is voor zorg, en dat in de afweging gekozen wordt voor het hoogst noodzakelijke onderhoud. Verduurzaming of modernisering, laat staan nieuwbouw zit er dan niet in.

Al ver voor ik voorzitter van de Nederlandse ggz werd kwam ik in ggz-instellingen, ook in de crisisopvang. In een gebouw waar ik 15 jaar eerder was, en dat er toen al afgeleefd uit zag, was in de tussentijds niets veranderd. Ja, er was een nieuwe laag muurverf, waaronder de sporen van wat er zich eerder had afgespeeld nog zichtbaar waren. Ik werd er sip van. Dit was een plek waar mensen vaak wekenlang moesten blijven, op een moment in hun leven dat het absoluut niet makkelijk was, met anderen om hen heen met wie het op dat ogenblik ook niet goed ging. Dan is het niet fijn als het gebouw waarin je zit, ook nog deprimerend is.

Nominatie voor architectuurprijs van BNA

Met dat op het netvlies is het mooi dat er dit jaar warempel een ggz-gebouw is genomineerd voor een architectuurprijs, die voor het Beste Gebouw van het Jaar van de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA). Winnaars waren in het verleden onder andere Station Rotterdam Centraal en Museum Singer in Laren. Nu is ook het Universitair Psychiatrisch Centrum in Groningen – het UCP- genomineerd.

In september vorig jaar was ik bij de officiële opening. Járen hadden ze erop gewacht in Groningen. Maar na alle uitstel en vertraging was er dat lichte, ruime gebouw, met veel groen en mooie kleuren. Een grote binnentuin en ook bij de High Intensive Care goede buitenruimtes. Geluidsarme sportruimtes en goede behandel- en therapieruimtes waar ook vernieuwende behandelingen mogelijk zijn. Een gebouw ontworpen om optimaal bij te dragen aan het herstel van de patiënten. Prachtig allemaal. Maar het meest van alles werd ik gegrepen door de vensterbank.

Een brede vensterbank in elke patiëntenkamer

Elke patiëntenkamer in het UCP heeft een brede vensterbank. Daar kun je in zitten en kijken naar het groen en naar de stad. De ramen zijn op het oosten, je kunt de zon zien opgaan. Zó breed is de vensterbank dat er een speciaal ontworpen matras op kan liggen waar als je dat wilt bezoek kan blijven overnachten. De meubels zijn crisisbestendig én mooi ontworpen en er is fijn sanitair van jou alleen. Ik mocht er even op, op de vensterbank. En kijkend naar de eenden in het water, het groen van de singel en de fietsende studenten aan de overkant, was er rust en het gevoel niet ver te zijn van het gewone leven.

Natuurlijk zullen er inmiddels vlekken en beschadigingen zijn. Dat gaat nu eenmaal zo. En er zijn vast ook kinderziektes, deuren die niet sluiten, verkeerd geplaatste verlichting of zoiets. Er zijn ongetwijfeld oplossingen die mooi bedacht zijn, maar die in de praktijk niet werken. Maar de ggz heeft er een gebouw bij het herstel van mensen ten goede komt. En dat een fijne werkomgeving is voor zorgprofessionals. Dat verdient een prijs. En een stem, als ode aan de vensterbank.