Algemene Ledenvergadering van de Nederlandse ggz

Beste mensen,

Welkom op deze ALV! Een extra ALV op een ongebruikelijk moment in het jaar – eind september. Maar dat heeft een goede reden: de Strategienota die we maken, een perspectief richting 2035, samen met de NVvP, het NIP en Mind. Voordat er echt geschreven wordt willen we de thema’s bespreken in de vereniging, want het zijn de leden die de Nederlandse ggz zijn en als we een strategie maken is die van jullie. En deze extra vergadering is ook een mooie gelegenheid om het gloednieuwe Regeerprogram en de Prinsjesdagplannen te bespreken. Trailer: voorzichtig positief, ook zorgen - maar nog geen helderheid over geld en dat is essentieel.
Verder aandacht voor de wereldwijde actualiteit en wat dat voor ons betekent: welkom aan Pieter Hakvoort die hier vandaag is vanuit de Militaire ggz en de LZV. De oorlog in Oekraïne betekent een reële dreiging voor onze veiligheid en daarop moet ook de ggz zich voorbereiden.

Mooi dat er ook vandaag weer een koppeling is met de bijeenkomst van Frisse Wind. Ik vind dat je zo ziet hoe het idee van de Nederlandse ggz als netwerkorganisatie zich steeds beter uitvouwt. Om het met een uitspraak van Kamala Harris te zeggen in die bloedspannende Amerikaanse verkiezingscampagne ‘our unity is our strenght and our diversity is our power’. Het is sowieso een week die stikt van de activiteiten: gisteren een prachtig F-ACT congres in Leiden met 600 deelnemers – chapeau voor Rivierduinen - en maandag het grote BO IZA, voor het eerst met de drie bewindspersonen, in – mind you – het Museum van de Geest in Haarlem. We strijden aan alle kanten voor het behoud van het prachtige, unieke museum, maar het is zwaar weer en het is echt erop of eronder. Dat het BO IZA nu daar is, is daarom heel goed.

Ja, het IZA. Ik had het in onze ALV van juni al over het frustratiemanagement. We zitten echt in een weerbarstige fase. We zijn met de andere partijen echt blij dat het IZA niet van tafel is gegaan met deze nieuwe regering. Dat was wel degelijk het idee van verschillende partijen en ook van onze nieuwe minister, maar ze zag het grote commitment van het zorgveld en het belang van de handtekeningen, inclusief die van de gemeenten en keerde wijselijk op haar schreden terug. Nu is ‘van tafel’ een ‘Addendum’ geworden – met de opdracht om daarin het motto van de drie nieuwe bewindspersonen te vertalen: concreet, concreet, concreet.

Gelukkig niet van tafel dus, maar wel inmiddels met veel frustratie en bestuurlijke drukte. Frustratie, omdat de transformatiegelden niet loskomen en er zelfs beproefde initiatieven dreigen te sneuvelen omdat de KPI’s naar de mening van de budgethouder – lees de verzekeraar – onvoldoende zijn aangetoond. MooiMaasVallei bijvoorbeeld, goedgekeurd in de snelle toets, reeds in gang, 700 KPI’s – 700! -, werd daarom teruggefloten. Zo vliegt alle motivatie weg. Aanstaande maandag staat het weer op de agenda en staan Sam Schoch en Jeroen Pepers opnieuw op de bok.

En tegelijk is er ook alom het besef dat integraliteit de enige weg is voor de zorg. In samenwerking met gemeenten en anderen, want niet alle zorgvragen zijn zorg. Dat de VNG daarom onderdeel blijft van het IZA, is van cruciaal belang en het is spannend. Ik roep jullie op als instellingen om in je eigen gemeente duidelijk te maken hoe belangrijk de samenwerking tussen jullie en je gemeente is op zoveel terreinen: jeugd, beschermd wonen, vroegtijdige signalering om verward gedrag te voorkomen, het belang van armoedebestrijding als preventie voor zoveel, noem maar op.

De zorg houdt meer van de gemeenten dan de gemeenten van de zorg, zei laatst iemand van de VNG en ook in het belang van de gemeenten moet dat anders.
Tegelijk is het zaak om ook onze bewindspersonen te overtuigen van het belang van integraliteit, niet alleen in het IZA, maar ook waar het gaat om jeugd, de langdurige zorg, het beschermd wonen en verslaving. Health in all policies , niet alleen binnen VWS, maar ook met andere departementen, staat nog niet goed op het netvlies, heb ik het idee.

En ook zelf moeten we consequent zijn. Practise what you preach. Ook voor ons is integraliteit een werkwoord. De knip 18-/18+ bijvoorbeeld moet er ook in ons eigen werk uit. En tussen verslaving en psychische problemen moeten ook bij ons geen schotten staan. In de switch van zorg naar gezondheid gaat het om de hele mens.

En dan is het goed om ons te blijven realiseren waar we het ook al weer voor doen. De in de gegeven omstandigheden best mogelijke zorg voor ieder mens die dat nodig heeft, van zorgprofessionals die we meegeven wat we kunnen aan goede voorwaarden en werkplezier. Met wat we van anderen nodig hebben, maar ook wat we er zelf aan kunnen doen. Aan die oneindige wachtlijsten. In die hele krappe arbeidsmarkt. Concreet, concreet, concreet. Maar wat ons betreft wel met visie en gedeelde strategie. Omdat zorg niet zonder kán en hart voor de zorg evenmin.

Marieke Lucas Rijneveld schreef in maart 2022, net na de inval van Rusland in Oekraïne een gedicht, ‘Een krijgszuchtige tijd’. Ik lees twee fragmenten:

‘Steeds gedacht: één soldaat maakt nog geen oorlog.
Maar nu met man en macht gezocht naar geruststelling,
naar de winter in een zwaluw zien overgaan, of de boter

op het aanrecht bestuderen en hoe snel zacht, dat iets nog zacht kán worden in deze wereld en we allemaal zo smeerbaar,
maar de kou spat van beeldschermen, uit radiostemmen.

(….)

Het volgende moeten we onthouden: dat we allemaal als
vluchteling geboren worden, op zoek naar de juiste plek,
naar veiligheid en wat voorspoed, een liefkozende blik.

Dus maak vrij baan in het hart, want daar is een onmeetbare
ruimte. En bedenk dit: in ieder welkom zit een schuilkelder.’

Welkom op onze ALV.