Algemene ledenvergadering 8 december 2023: ontmoeten en inspireren

Code oranje en rood

De dag start op veel plekken mistig en het winterse weer typeert precies de situatie waar onze sector en Nederland zich in bevinden, aldus voorzitter Ruth Peetoom bij haar openingswoord van de algemene ledenvergadering van de Nederlandse ggz. Maar ondanks het troebele zicht belet het ons niet om nieuwe Kamerleden te wijzen op de waarde van mentale gezondheid en akkoorden als IZA en de Hervormingsagenda Jeugd. En dat blijven we doen, want het is meer dan ooit nodig!

Medewerkers in de ggz hebben te maken met een erg hoge werkdruk. Het is duidelijk code oranje op onze arbeidsmarkt. Gelukkig hebben we de CAO voor onze medewerkers kunnen verbeteren. De financiële conditie van de ggz-aanbieders is helaas een code rood. En de verwachting is dat deze problematiek niet afneemt maar eerder toeneemt. We blijven focussen op preventie, digitalisering en passende zorg, maar de financiële situatie moet wel echt beter.

Positief is dat we steeds meer samen optrekken met onze partners. Een mooi voorbeeld is de posteractie richting Den Haag die we met de belangrijke ggz-partijen NIP, NVvP en MIND doen. Focus op verbinding en een eenduidige boodschap is belangrijk. Ruth doet een oproep aan de aanwezigen om Kamerleden uit de eigen regio te laten zien wat er binnen de organisatie speelt en hen uit te nodigen voor een werkbezoek. En benut zoveel mogelijk kansen in regionale coalities.

Samenwerken over domeinen heen

Hoe kunnen gemeenten en sociaal domein bijdragen aan de toegankelijkheid van de ggz? Deze vraag stelden we Cathalijne Dortmans (wethouder in Helmond, voorzitter VNG commissie Jeugd en Onderwijs) en Erik Dannenberg (voorzitter Divosa, lid Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving) in een kringgesprek. Het vraagt een investering aan de voorkant maar het levert tijd op aan de achterkant als professionals in de wijk sámen de casuïstiek bespreken. Samenwerkingen op zowel regio- als wijkniveau zijn nodig stelt Erik:

Een inspirerende quote vinden wij. Maar er werd nog meer gezegd:

• Het ontbreekt aan een korte ‘loop’ om oplossingen voor de meest kwetsbaren bij te kunnen sturen.
• We moeten accepteren dat we niet iedereen kunnen redden. Maar we kunnen meer dan we doen als we samenwerken. Veel problemen bij jeugdigen worden alleen geadresseerd via de kinderen, terwijl het probleem vaak komt van de ouders.
• Zeggen we niet te snel dat het zorgstelsel niet deugt, en zijn we blind geworden voor de onderdelen die wel goed werken? Kunnen we verder bouwen op deze wel werkende onderdelen?
• We moeten de tijd nemen om het te organiseren en niet steeds wisselen van systematiek en stelsel. Haal de zorg voor jeugd nu niet weg bij gemeenten, we hebben het net een beetje op orde.
• 80% van de gemeenten heeft een wijkteam, multidisciplinair en ook met ggz. De ggz moet niet overnemen maar steunen. En wijkteams moeten niet doorverwijzen naar de ggz, maar de ggz betrekken.
• Kunnen we verzekeraars verplichten tot systeemachtige financiering?
• Niet alle problemen in de psychiatrie komen uit maatschappelijke ontregeling. Andersom zorgt het wel vaak voor maatschappelijke ontregeling.
• Integraal werken is een trend, alle partijen ontdekken dat ze integraal moeten werken en beginnen daarmee. Als iedereen vanuit zijn eigen middelpunt de ander erbij betrekt gaat het mis en ontstaat er chaos. Regie is wenselijk en de gemeente zou die rol mogelijk kunnen vervullen.
• Goed lopende samenwerkingen worden soms gefrustreerd door aanbestedingen. Daar gaan gemeenten mee aan de slag. Vraagt wel wetsaanpassingen (mededingingswet). En er zijn ook nu vaak mogelijkheden om goede initiatieven in de wijk te financieren.
• Zorg dat je als ggz bij de regioplannen aan tafel zit. En betrek de gemeenten daarbij. Als het om overheidsgeld gaat, zijn we eigenlijk bondgenoten. Laten we samenwerken om de transformatiemiddelen voor sociaal domein te claimen.
• Helmond laat zich inspireren door Ruwaart en is in een wijk gestart. Alle expertise zit in 1 keer aan tafel, niet volgordelijk maar direct samen. Levert aan de achterkant tijd op. Dat compenseert ruimschoots voor de tijdsbesteding vooraan.

Cruciale zorg 

Er wordt de laatste tijd veel gesproken over cruciale zorg en de noodzaak tot het borgen daarvan. We zijn benieuwd hoe dat bij onze leden wordt beleefd. In groepen spraken we met elkaar over cruciale zorg: Hoe borgt u het cruciale aanbod in uw regio samen met uw stakeholders? En welke keuzes maakt u voor het behoud van bovenregionaal cruciaal aanbod?

De highlights uit de gesprekken zijn:

• Regionale samenwerking is belangrijk, met een focus op cruciale zorg.
• De samenhang met de Jeugd-ggz wordt expliciet genoemd.
• Er zijn verschillende aanpakken, dus ook de dynamiek verschilt.
• We moeten voorkomen dat de cruciale zorg beperkt blijft tot HIC’s. Afspraken met de zorgverzekeraar hierover maken en de lijst breder maken dan waar ze op sturen.
• Het is een langdurig proces en vraagt tijd en geduld om in de regio te laten landen. Van elkaar leren hoe we dat stapje voor stapje kunnen realiseren.
• Voor kleine ggz-aanbieders is dit lastig; meedenken in een discussie die vooral bij de grote instellingen ligt.
• Knip in regionale en bovenregionale aanvliegroute.
• Sluiten van een BW locatie zorgt ook voor een probleem in de regio.
• Er is diversiteit in de gesprekken. Er is in de regio nu wel een gesprek op gang gekomen over cruciale zorg met zorgverzekeraars en met andere (vrijgevestigde) aanbieders.
• De lijst van cruciale zorgfuncties moet stabiliteit geven maar ook dynamisch zijn, in die zin dat de samenstelling van de lijst periodiek wordt bepaald.
  

Oud en nieuw

Het is jammer als een fijne en vertrouwde samenwerking stopt, en tegelijkertijd biedt het ruimte voor een start van iets nieuws. Ruth bedankt namens de leden de bestuursleden Julliëtte van Eerd, Stephan Valk en Ruud Rutten voor hun enorme inzet. En zij heet – na benoeming bij acclamatie - onze nieuwe bestuursleden van harte welkom: Anita Wydoodt (regieteam Mens en Werk) en Gerard Niemeyer (waardenetwerk Verslaving en Gezonde leefstijl).

Tot slot

Naast de inhoudelijke gesprekken gingen de leden akkoord met het jaarplan 2024, de begroting 2024 en het onderhandelaarsresultaat nieuwe pensioenwetgeving.

Dank aan alle aanwezigen, we hebben genoten van alle mooie en inspirerende gesprekken. De volgende ledenvergadering is op 12 juni 2024. Wij kijken ernaar uit om elkaar weer te ontmoeten!